Trong bối cảnh thị trường toàn cầu đang trải qua biến động hậu suy thoái, việc 36 kỳ lân mới ra đời chỉ trong nửa đầu năm 2025 không chỉ là một con số gây choáng ngợp, mà còn là lời cảnh tỉnh cho hàng ngàn doanh nghiệp Việt đang “đói vốn”, bí mô hình và chật vật trong bài toán tăng trưởng.
Khi các startup quốc tế liên tục bứt phá, lọt vào nhóm siêu kỳ lân trị giá hàng tỷ USD nhờ vào công nghệ lõi như AI, Robotics hay Blockchain, thì nhiều doanh nghiệp Việt vẫn loay hoay với bài toán sinh tồn, chưa thể mở rộng quy mô, càng chưa dám nghĩ đến IPO.
Nỗi đau thực sự không nằm ở việc thiếu ý tưởng, mà là thiếu chiến lược tăng trưởng theo cấp số nhân điều mà giới tài phiệt toàn cầu đang tận dụng triệt để bằng đòn bẩy vốn và mô hình kinh doanh “mở khóa giá trị”. Và mong muốn thầm kín của mọi nhà sáng lập chính là tìm ra lối đi ngắn nhất để bứt phá định giá, gọi vốn hàng chục triệu đô, và trở thành “kỳ lân tiếp theo” – nhưng bằng cách nào?
Bài viết này do HALO BIZ thực hiện, nhằm giải mã xu hướng tạo kỳ lân trong nửa đầu năm 2025, cung cấp dữ liệu, góc nhìn phân tích và chiến lược thực tiễn để các nhà sáng lập Việt có thể áp dụng không chỉ để sống sót, mà để bùng nổ.
1. Sự lên ngôi của Trí tuệ nhân tạo (AI)
Nửa đầu năm 2025 chứng kiến sự bùng nổ mạnh mẽ của các kỳ lân công nghệ, trong đó AI đang giữ vị trí tuyệt đối về tốc độ tăng trưởng, khả năng gọi vốn và tính ứng dụng thực tiễn. Trong tổng số 36 kỳ lân mới, hơn 60% đến từ các mô hình AI, cho thấy trí tuệ nhân tạo đã vượt qua giai đoạn thử nghiệm để trở thành nền tảng tăng trưởng chủ đạo.
Không chỉ là công cụ tối ưu hóa, AI đang được “đóng gói” thành các nền tảng mô hình (foundation models), giải pháp hạ tầng (AI infra), và ứng dụng ngành dọc như AI y tế, tài chính, pháp lý, logistics.
Điểm đặc biệt là hầu hết các startup AI này đều rút ngắn được chu kỳ trở thành kỳ lân xuống chỉ còn 12–18 tháng, nhờ khả năng nhân rộng (scale) nhanh, tích hợp tốt với hạ tầng điện toán đám mây và có khả năng tạo giá trị ngay từ giai đoạn đầu. Một số công ty thậm chí đạt mức định giá trên 5 tỷ USD chỉ sau vòng gọi vốn đầu tiên – điều từng được cho là bất khả thi trong bối cảnh thị trường tài chính khắt khe hiện nay.
Xu hướng này không chỉ thể hiện khát vọng tăng trưởng thần tốc, mà còn phản ánh một cuộc “chạy đua chiến lược” giữa các nhà sáng lập công nghệ để kiểm soát các giao điểm giữa dữ liệu lớn, hạ tầng điện toán và tự động hóa. AI không còn là công nghệ phụ trợ mà đã trở thành “trục xoay chiến lược” dẫn dắt mô hình kinh doanh mới nơi mà mỗi dòng mã lệnh đều có thể chuyển hóa thành dòng tiền thật, thậm chí ở quy mô hàng tỷ đô.
2. Sự đa dạng hóa ngành nghề
Dù AI giữ vị trí trung tâm, bức tranh kỳ lân năm 2025 không hề đơn điệu. Sự đa dạng hóa ngành nghề đang diễn ra mạnh mẽ, phản ánh nhu cầu chuyển đổi sâu trong toàn bộ cấu trúc nền kinh tế toàn cầu. Trong danh sách các kỳ lân mới, có thể thấy sự hiện diện rõ nét của các lĩnh vực như Robotics, công nghệ vệ tinh, nền tảng Internet, thị trường dự đoán, thể thao công nghệ và chăm sóc sức khỏe. Đây đều là các lĩnh vực chịu ảnh hưởng trực tiếp từ AI nhưng đang phát triển theo hướng chuyên biệt hóa, tạo ra các hệ sinh thái khép kín có khả năng sinh lời độc lập.
Ví dụ, các startup trong lĩnh vực robotics đang ứng dụng AI để tối ưu hóa công đoạn sản xuất, bảo trì hạ tầng và quản lý dữ liệu thực địa. Trong khi đó, các công ty về công nghệ vệ tinh khai thác AI để xử lý hình ảnh viễn thám, phân tích dữ liệu môi trường, và hỗ trợ các ngành như nông nghiệp, bảo hiểm, logistics. Điều đáng chú ý là không ít kỳ lân mới chỉ tập trung vào một chức năng siêu hẹp – chẳng hạn như AI cho pháp lý, AI cho thể thao chuyên nghiệp – nhưng vẫn có thể đạt định giá tỷ đô nhờ vào mức độ chuyên sâu và khả năng chiếm lĩnh thị trường ngách.
Sự đa ngành này không chỉ thể hiện mức độ tiến hóa của công nghệ, mà còn mở ra cơ hội lớn cho các startup Việt nếu biết chọn đúng điểm rơi: Không cần tạo ra công nghệ gốc, mà tập trung vào ứng dụng tinh gọn – giải một bài toán cụ thể với giải pháp sâu sắc. Đây là thời điểm mà những người chơi thông minh có thể tạo ra giá trị đột phá từ chính các phân khúc tưởng chừng ít ai để ý.
3. Sự hình thành của “Ultra‑Unicorns” (>5 tỷ USD)
Một trong những hiện tượng đáng chú ý nhất trong nửa đầu năm 2025 là sự nổi lên nhanh chóng của nhóm “Ultra‑Unicorns” – các startup đạt định giá trên 5 tỷ USD ngay từ vòng gọi vốn đầu hoặc chỉ sau một chu kỳ tăng trưởng ngắn. Điều này cho thấy thị trường vốn toàn cầu đang dịch chuyển mạnh về hướng tập trung, ưu tiên những mô hình có tiềm năng nhân rộng toàn cầu, giải quyết bài toán hệ thống thay vì chỉ phục vụ nhu cầu thị trường cục bộ.
Khác với thời điểm các kỳ lân đầu tiên xuất hiện vốn trải qua nhiều vòng gọi vốn kéo dài hàng năm – nhóm ultra-unicorn hiện tại đang được nuôi dưỡng bởi các quỹ đầu tư lớn sẵn sàng rót vốn hàng tỷ USD chỉ sau giai đoạn kiểm chứng MVP (sản phẩm khả dụng tối thiểu). Đây là hậu quả trực tiếp của xu thế “winner takes all” nơi dòng vốn đổ về nhóm doanh nghiệp có khả năng chiếm lĩnh dữ liệu, xây dựng nền tảng, và thu hút nhân tài vượt trội. Những kỳ lân như vậy thường đi theo chiến lược tích hợp dọc (vertical integration), sở hữu công nghệ lõi, nền tảng phân phối và dịch vụ giá trị gia tăng – tạo ra rào cản cạnh tranh gần như tuyệt đối.
Sự hình thành của ultra-unicorn không chỉ là bài học về tầm nhìn dài hạn, mà còn là minh chứng cho việc doanh nghiệp cần xây dựng mô hình kinh doanh “có thể đầu tư lớn” – nơi mỗi đồng vốn không chỉ được tiêu hiệu quả mà còn có khả năng sinh sản, tái đầu tư và lan tỏa hệ sinh thái. Đây là thách thức thực sự cho các startup Việt: dám nghĩ lớn và cấu trúc doanh nghiệp ngay từ đầu theo hướng có thể tiếp nhận dòng vốn lớn, thay vì tối ưu mô hình nhỏ lẻ.
4. Vốn đầu tư tập trung và dòng tiền mạnh mẽ
Điểm nổi bật khác trong bức tranh kỳ lân 2025 là sự cô đặc dòng vốn. Thay vì rải rác cho nhiều startup ở các giai đoạn sớm, các quỹ đầu tư đang chọn lọc kỹ càng, tập trung vốn vào những công ty có mô hình rõ ràng, tốc độ tăng trưởng nhanh và đội ngũ sáng lập có hồ sơ nổi bật. Điều này dẫn đến hiện tượng “tập trung hóa dòng tiền” – khi chỉ một số ít startup đã hút tới hơn 70% tổng vốn đầu tư vào nhóm kỳ lân mới, đặc biệt là trong lĩnh vực AI và hạ tầng số.
Các thương vụ đầu tư trong năm nay không chỉ có giá trị cao, mà còn có cấu trúc tài chính tinh vi hơn, đi kèm kỳ vọng về IPO hoặc M&A chỉ trong vòng 2–3 năm. Đây là xu thế phản ánh yêu cầu ngày càng cao của thị trường đối với tốc độ quay vòng vốn và khả năng hiện thực hóa lợi nhuận. Các nhà đầu tư không còn muốn “nuôi dài” mà đang kỳ vọng nhìn thấy hiệu quả tăng trưởng theo chu kỳ quý, nửa năm – tương tự như cách đánh giá một công ty niêm yết.
Đối với các doanh nghiệp khởi nghiệp tại Việt Nam, đây là lời nhắc mạnh mẽ rằng thị trường gọi vốn đang thay đổi sâu sắc: không còn là cuộc chơi của những câu chuyện truyền cảm hứng đơn thuần, mà là sân khấu của những mô hình tài chính sắc bén, chiến lược tăng trưởng có thể đo lường, và lộ trình hiện thực hóa rõ ràng. Nếu không định hình được dòng tiền, định vị đúng nhà đầu tư, và xây dựng bộ dữ liệu hấp dẫn, khả năng tiếp cận vốn sẽ ngày càng bị thu hẹp.
5. Những điều đáng chú ý ở cấp vĩ mô
Dưới góc nhìn kinh tế vĩ mô, sự trỗi dậy của 36 kỳ lân trong nửa đầu năm 2025 không chỉ là kết quả của tiến bộ công nghệ, mà còn phản ánh sự thay đổi cấu trúc sâu rộng trong cách thế giới vận hành sau thời kỳ khủng hoảng. Các nhà đầu tư, tập đoàn lớn và chính phủ đang đồng thuận hướng dòng vốn vào các lĩnh vực có tiềm năng “kiến tạo nền tảng mới” cho nền kinh tế hậu công nghiệp – trong đó AI, năng lượng sạch, hạ tầng số và dữ liệu đang đóng vai trò trụ cột.
Điều này lý giải vì sao những mô hình có khả năng kết nối hệ sinh thái – như AI hỗ trợ pháp lý, AI chăm sóc sức khỏe từ xa, hay các nền tảng dữ liệu dự đoán kinh tế – đang được định giá cao vượt chuẩn. Các thị trường như Mỹ, Ấn Độ, Israel hay châu Âu tiếp tục là trung tâm gọi vốn và ra đời kỳ lân, nhờ chính sách ưu tiên đổi mới sáng tạo, quỹ đầu tư sâu và sự hậu thuẫn của chính phủ. Trong khi đó, Đông Nam Á và Việt Nam vẫn đứng ngoài làn sóng này, một phần vì thiếu hệ sinh thái hỗ trợ, phần khác là do mô hình kinh doanh nội địa chưa “mở khóa” được tiềm năng tăng trưởng quy mô lớn.
Một điểm đáng quan tâm là tỷ lệ kỳ lân tại các quốc gia phát triển tuy giảm so với đỉnh 2021, nhưng giá trị định giá trung bình lại tăng cao – cho thấy thị trường đang “bớt ồn ào, nhưng chọn lọc”. Đây là cơ hội cho các doanh nghiệp bản địa nếu biết nắm bắt những thay đổi vĩ mô này: chuyển đổi mô hình, chuẩn hóa cấu trúc tài chính, tích hợp công nghệ và tư duy IPO ngay từ giai đoạn sớm. Trong cuộc đua toàn cầu này, ai chậm tái cấu trúc sẽ bị bỏ lại rất nhanh.
6 Xu hướng nổi bật
Từ dữ liệu và phân tích ở trên, có thể rút ra 5 xu hướng cốt lõi đang dẫn dắt làn sóng kỳ lân mới năm 2025 – và đây cũng chính là những chỉ báo chiến lược dành cho các doanh nghiệp Việt Nam đang khởi nghiệp hoặc chuẩn bị gọi vốn quy mô lớn.
AI là tâm điểm đổi mới
AI không còn là “mốt công nghệ” mà đã trở thành hạ tầng tư duy mới cho mọi mô hình kinh doanh. Không chỉ giúp giảm chi phí và tăng tốc vận hành, AI hiện được dùng như một công cụ tạo ra sản phẩm cốt lõi, từ mô hình AI phục vụ pháp lý đến AI tổng hợp dữ liệu tài chính hoặc chăm sóc sức khỏe. Việc ứng dụng AI theo chiều sâu đang là yếu tố quyết định để thuyết phục nhà đầu tư và chiếm lĩnh thị trường.
Ultra‑Unicorns tạo áp lực cạnh tranh cực lớn
Sự hình thành nhanh chóng của các kỳ lân trị giá 5–10 tỷ USD đang định nghĩa lại chuẩn thành công. Các startup nhỏ giờ không chỉ phải chứng minh khả năng tăng trưởng, mà còn cần chứng minh tiềm năng trở thành “cá voi” trong lĩnh vực hẹp. Đây là lý do vì sao các nhà sáng lập cần học cách kể lại câu chuyện doanh nghiệp của mình ở một “đẳng cấp siêu việt” hơn – nơi chiến lược và vốn luôn đi kèm nhau.
Mô hình siêu chuyên biệt đang lên ngôi
Thay vì làm tất cả, nhiều kỳ lân mới đang tập trung giải một bài toán duy nhất, trong một thị trường siêu hẹp nhưng có khả năng mở rộng mạnh về chiều sâu. Mô hình này đặc biệt phù hợp với startup Việt – khi nguồn lực hạn chế nhưng có thể trở thành “vua ngách” nếu chọn đúng thị trường và ứng dụng công nghệ tốt.
Dòng vốn thông minh, nhưng khó tính
Vốn đầu tư không biến mất, chỉ tập trung hơn. Các nhà đầu tư giờ đây không chấp nhận rủi ro mù quáng, mà đòi hỏi sự minh bạch, định hướng tài chính sắc nét và kế hoạch IPO hoặc exit rõ ràng. Doanh nghiệp nào chưa chuẩn hóa dữ liệu, chưa có lộ trình gọi vốn bài bản sẽ bị loại ngay từ vòng ngoài.
Tư duy toàn cầu là bắt buộc
Ngay cả những kỳ lân nội địa cũng được thiết kế với khả năng nhân rộng ra thị trường quốc tế. Vì vậy, mọi startup muốn vươn tầm cần xây dựng tư duy nền tảng từ đầu – không còn chỗ cho mô hình “địa phương hóa” thiếu hệ thống. IPO, M&A, tích hợp công nghệ xuyên quốc gia giờ không còn là đặc quyền của các công ty khổng lồ, mà là tiêu chuẩn khởi đầu của các startup thế hệ mới.
Kết luận
Sự xuất hiện của 36 kỳ lân trong nửa đầu năm 2025 không đơn thuần là một bản tin thị trường, mà là hồi chuông cảnh tỉnh cho toàn bộ hệ sinh thái khởi nghiệp và các doanh nghiệp đang loay hoay tìm hướng mở rộng. Khi thế giới đang bước vào giai đoạn “tái cấu trúc tốc độ cao” với sự hậu thuẫn của AI, dữ liệu lớn và chiến lược vốn hóa bài bản, thì doanh nghiệp nào còn chậm chân, thiếu công cụ, hoặc duy trì mô hình kinh doanh cũ kỹ sẽ dần bị loại khỏi cuộc chơi.
Việt Nam không thiếu tài năng, không thiếu ý tưởng – nhưng lại đang thiếu tư duy “kiến tạo kỳ lân” và nền tảng để chuyển hóa các nguồn lực hiện có thành hệ sinh thái đầu tư, IPO, hoặc tăng trưởng cấp số nhân. Đây chính là khoảng trống mà nếu được lấp đầy bằng chiến lược đúng, mô hình phù hợp và hệ sinh thái hỗ trợ bài bản, chúng ta hoàn toàn có thể tạo ra những “siêu kỳ lân bản địa” trong vòng 3–5 năm tới.
Bài viết này được thực hiện bởi HALO BIZ – Nền tảng chiến lược dành cho các doanh nghiệp khởi nghiệp và tăng trưởng muốn chinh phục mốc định giá hàng triệu đến hàng tỷ đô la.
Nếu bạn là một nhà sáng lập, lãnh đạo doanh nghiệp đang khát khao chuyển mình, hãy để Giải Mã Kỳ Lân đồng hành cùng bạn.
Hãy bắt đầu với chiến lược đúng – và phần còn lại sẽ là bứt phá.
Đặc biệt “Giải Mã Kỳ Lân và IPO ” ra đời – như một lời giải, giúp doanh nghiệp gỡ rối tư duy. Một khoá học chiến lược hướng dẫn gọi vốn, xây dựng mô hình tăng trưởng và IPO.
Nếu bạn từng loay hoay khi gọi vốn, lúng túng trước nhà đầu tư, hay chưa rõ đâu là con đường ngắn nhất để đưa doanh nghiệp mình vươn ra công chúng – thì đây chính là bước ngoặt dành cho bạn. ‘Giải Mã Kỳ Lân & IPO’ không chỉ giúp bạn tháo gỡ những nút thắt chiến lược, mà còn trang bị tư duy tỷ phú, công cụ đòn bẩy tài chính và lộ trình IPO được chính những người trong cuộc thực hiện. Đây là cơ hội để bạn tăng tốc, bứt phá, và xây dựng một doanh nghiệp tăng trưởng theo cấp số nhân.
Cơ hội kết nối với nhà đầu tư, cố vấn cấp cao và hệ sinh thái khởi nghiệp mạnh mẽ tất cả gói gọn trong một chương trình. Đừng đợi đến khi đối thủ của bạn gọi vốn thành công hãy là người đi trước!
[ĐĂNG KÝ NGAY – NHẬN SUẤT THAM DỰ MIỄN PHÍ]
