Khi “mùa đông vốn” đang quét qua khắp thế giới, hàng loạt doanh nghiệp lao đao, nhiều startup từng được rót hàng triệu USD giờ đây chật vật duy trì dòng tiền. Gọi vốn không còn là cuộc chơi của sự tăng trưởng mà là cuộc chiến sinh tồn. Nhà đầu tư thận trọng hơn, dòng tiền khắt khe hơn, định giá tụt dốc tất cả đang đặt doanh nghiệp trước câu hỏi sống còn: TỒN TẠI hay TĂNG TRƯỞNG?
Trong cuộc chiến khốc liệt này, những người sáng lập cần gì? Không chỉ là vốn, mà là chiến lược thích ứng, tái cấu trúc, và gọi vốn LINH HOẠT hơn bao giờ hết. Nếu bạn đang hoang mang giữa vô vàn lựa chọn, bài viết này chính là bản đồ chiến lược thực chiến dành cho bạn. Và nếu bạn cần một người đồng hành hiểu thị trường, thấu chiến thuật và đủ kinh nghiệm HALOBIZ chính là bệ phóng chiến lược bạn không thể thiếu!
1. Hiểu rõ bối cảnh và “khẩu vị” nhà đầu tư: Bản đồ sinh tồn của mỗi thương vụ
a. Dòng tiền toàn cầu đang “co lại” dữ dội
Tổng vốn đầu tư mạo hiểm toàn cầu trong quý 3/2023 đã giảm 46,4% so với cùng kỳ năm trước. Đặc biệt tại Đông Nam Á, Việt Nam chứng kiến số lượng thương vụ giảm 40%, tổng giá trị giao dịch cũng tụt 13%. Nhiều quỹ quốc tế tuyên bố “pause investing” hoặc chỉ ưu tiên các startup đã có dòng tiền ổn định, sản phẩm hoàn thiện. Không còn là giai đoạn “đốt tiền để scale”, thị trường vốn hiện nay yêu cầu startup phải chứng minh hiệu quả ngay từ đầu.
Đây là cú sốc tâm lý với nhiều nhà sáng lập quen “chạy nhanh nhờ vốn”. Những doanh nghiệp không điều chỉnh kịp kỳ vọng và mô hình sẽ nhanh chóng “bị out” khỏi radar nhà đầu tư.
b. “Khẩu vị” nhà đầu tư: Từ tăng trưởng sang an toàn và hiệu quả
Các nhà đầu tư giờ đây chọn lựa khắt khe hơn, thậm chí sợ rủi ro hơn trước. Họ đặt ra những tiêu chí mới:
Nhà đầu tư đang “đầu tư như mua bảo hiểm”: họ tìm startup ít rủi ro hơn, có business model chống chịu tốt, hơn là chỉ nghe về tầm nhìn 10 năm.
c. “Down-round” và sự nhẫn nhịn là điều tất yếu
Rất nhiều doanh nghiệp buộc phải chấp nhận định giá thấp hơn các vòng trước (down-round), kể cả các “kỳ lân” cũng không ngoại lệ. Từ Stripe (Mỹ) đến ZaloPay, Gojek hay thậm chí Sea Group, ai cũng phải “siết lại kỳ vọng” và ưu tiên dòng tiền thực thay vì đuổi theo valuation.
Đây là lúc các nhà sáng lập cần thực tế. Đừng sợ gọi vốn với định giá thấp hơn. Việc sống sót trong mùa này giá trị hơn định giá cao mà không có vốn vận hành.
d. Bối cảnh là thách thức – nhưng cũng là bộ lọc cơ hội
Những nhà đầu tư còn ở lại chính là những người sẵn sàng đầu tư dài hạn, và những doanh nghiệp vượt qua giai đoạn này sẽ tạo lợi thế cạnh tranh lớn về sau. Trong khủng hoảng, “vốn trở thành hàng hiếm”, và người biết “đọc vị” khẩu vị nhà đầu tư biết khi nào, tại sao và với ai nên gọi vốn chính là người dẫn đầu cuộc chơi.
Hiểu bối cảnh và khẩu vị nhà đầu tư không chỉ để gọi vốn thành công, mà còn để xây dựng chiến lược kinh doanh phù hợp. Gọi vốn không chỉ là một hành động tài chính, mà là nghệ thuật thuyết phục giữa niềm tin, dữ liệu và sự thấu hiểu chiến lược. Và trong thời kỳ khó khăn, nghệ thuật này càng đòi hỏi bạn tỉnh táo, linh hoạt và chuẩn bị tốt hơn bao giờ hết.
2. Tối ưu nội lực tuyệt đối: Không cần vốn vẫn tạo lực đà tăng trưởng
Trong mùa gọi vốn khó, doanh nghiệp muốn tồn tại và vươn lên buộc phải “xoay trục” tư duy: Trước khi tìm vốn, phải mạnh từ bên trong. Đây không chỉ là biện pháp tạm thời mà là chiến lược dài hạn, giúp doanh nghiệp trở nên hấp dẫn hơn trong mắt nhà đầu tư bằng chính hiệu suất nội lực của mình.
Cắt chi phí, nhưng không cắt khả năng sinh tồn
Nhiều startup tưởng rằng “giảm chi phí” đồng nghĩa với cắt nhân sự, đóng bớt văn phòng, giảm marketing… Tuy nhiên, nếu làm sai cách, đây có thể là nhát cắt tự sát. Chi phí phải giảm đúng chỗ: Loại bỏ những khoản không tạo doanh thu, không mang lại hiệu suất; nhưng phải giữ lại hoặc thậm chí tăng đầu tư cho sản phẩm chủ lực, trải nghiệm khách hàng và bộ phận bán hàng nơi tạo ra dòng tiền.
Một ví dụ điển hình là công ty Base.vn dù hoạt động trong thời điểm thắt chặt tài chính, họ vẫn giữ đội phát triển sản phẩm và chăm sóc khách hàng, đồng thời tinh giản bộ máy hành chính không trực tiếp tạo giá trị. Kết quả là tỷ lệ khách hàng duy trì tăng đều, giúp họ gọi được vốn ở vòng sau dễ hơn.
Xây giá trị từ cốt lõi, không từ “hào nhoáng”
Thay vì “đốt tiền” làm truyền thông hay chạy quảng cáo, đây là thời điểm để doanh nghiệp tập trung hoàn thiện sản phẩm, nâng cao dịch vụ. Một sản phẩm tốt, thực sự giải được bài toán của khách hàng, chính là “thẻ bảo hiểm” sống sót và là “đòn bẩy” giúp gọi vốn vòng tiếp theo thuận lợi.
Việc xây dựng “Minimum Viable Product” (MVP) hiệu quả, nhanh chóng thử nghiệm điều chỉnh triển khai lại (lean startup) sẽ giúp doanh nghiệp chứng minh rằng: “Tôi không cần hàng triệu USD để phát triển. Tôi biết cách làm nhanh và hiệu quả”. Đây là thông điệp nhà đầu tư cực kỳ ưa thích trong thời kỳ khó khăn.
Lãnh đạo thời khủng hoảng = CEO thời chiến
Thời bình cần CEO tầm nhìn, thời chiến cần CEO thực tế, quyết đoán và dữ liệu hóa mọi quyết định. Doanh nghiệp cần theo dõi sát sao dòng tiền mỗi tuần, phân tích KPI mỗi tháng, và đưa ra quyết định mỗi ngày. Lãnh đạo không còn là người phát biểu trong các hội thảo, mà là người “đứng bếp” cùng nhân sự, dập tắt khủng hoảng từ gốc.
Một tổ chức thực sự có nội lực là tổ chức biết tự vận hành hiệu quả, dù không có thêm đồng vốn nào. Đó là cách HALOBIZ luôn nhấn mạnh với các đối tác khi tư vấn: Trước khi chúng ta tìm kiếm nhà đầu tư mới, hãy chứng minh rằng chúng ta có thể sống sót và tạo ra giá trị ngay cả khi không ai giúp.
Tối ưu nội lực là trụ cột đầu tiên và quan trọng nhất để doanh nghiệp không chỉ tồn tại, mà còn trưởng thành và tăng tốc khi dòng vốn quay trở lại.
3. Định vị rõ đường gọi vốn – Vẽ lộ tình, gỡ mù chiến lược
Trong mùa khan hiếm vốn, không có nhà đầu tư nào rót tiền cho một mô hình mơ hồ, thiếu lộ trình và không minh bạch mục tiêu. Doanh nghiệp muốn gọi vốn thành công phải thể hiện mình không chỉ có ý tưởng hay, mà còn có kế hoạch rõ ràng, đích đến cụ thể và từng bước triển khai có căn cứ. Đây chính là điểm mấu chốt giúp startup lọt vào “vòng trong” của các thương vụ vốn quý hiếm hiện nay.
Gọi vốn không phải xin tiền – mà là mời cùng đồng hành trong chiến lược
Việc định vị đúng mục tiêu sử dụng vốn là yếu tố then chốt. Nhà đầu tư cần biết chính xác số tiền bạn gọi sẽ dùng làm gì, trong bao lâu, tạo ra kết quả gì cụ thể. Ví dụ, thay vì nói “chúng tôi cần 2 triệu USD để mở rộng quy mô”, hãy trình bày cụ thể: “500.000 USD để tuyển 10 nhân sự kỹ thuật nhằm hoàn thiện sản phẩm A trong 3 tháng, 1 triệu USD cho chiến dịch mở rộng thị trường tại TP.HCM – kỳ vọng tăng trưởng 30% khách hàng mới trong 6 tháng”.
Chi tiết và thực tế chính là yếu tố giúp bạn xây dựng lòng tin và chứng minh bạn là nhà sáng lập biết mình đang đi đâu, cần bao nhiêu tiền, và vì sao.
Tăng độ tin cậy bằng “milestone tài chính” rõ ràng
Mỗi vòng gọi vốn cần gắn liền với một cột mốc rõ ràng: Ra mắt sản phẩm, đạt lượng người dùng X, hoặc đạt doanh thu Y. Milestone không chỉ là công cụ kiểm soát tiến độ, mà còn là “mỏ neo tâm lý” giúp nhà đầu tư cảm thấy an toàn. Họ không phải bỏ tiền rồi chờ đợi trong lo lắng, mà có thể theo dõi từng bước tiến cụ thể của doanh nghiệp.
Những startup như Tiki, Coolmate hay Anfin đều thành công nhờ lộ trình gọi vốn bài bản: Chia nhỏ từng chặng đường, gọi vốn vừa đủ, đạt milestone rồi mới bước tiếp. Đó là cách giảm rủi ro cho nhà đầu tư và tăng cơ hội thành công cho chính bạn.
Runway – đường băng sống còn
Một yếu tố khác không thể bỏ qua là quản lý runway – số tháng doanh nghiệp có thể vận hành với nguồn vốn hiện tại. Trong bối cảnh khó gọi vốn mới, kéo dài runway là yếu tố sống còn. Điều này đòi hỏi nhà sáng lập phải phối hợp chặt giữa gọi vốn, tiết giảm chi phí và tăng doanh thu, để không bị rơi vào trạng thái “cháy tiền” khi thương thảo vẫn chưa xong.
Giỏi gọi vốn là một chuyện, biết sống sót trong lúc chưa có vốn mới là bản lĩnh cần thiết nhất. HALOBIZ thường khuyên startup xây dựng 3 kịch bản runway: Tốt – trung bình – xấu, từ đó chuẩn bị linh hoạt cho từng trường hợp.
Kết lại, định vị rõ ràng đường đi của vốn từ số tiền, mục tiêu, thời gian, kết quả không chỉ giúp nhà đầu tư an tâm, mà còn buộc chính doanh nghiệp phải kỷ luật hơn với từng đồng vốn mình có được. Trong giai đoạn nhiều biến động như hiện nay, minh bạch và có kế hoạch là tài sản quý hơn cả tiền mặt.
4. Mở rộng nguồn vốn thay thế – Tư duy không chỉ là “gõ cửa nhà đầu tư”
Khi các kênh gọi vốn truyền thống đang chững lại, doanh nghiệp thông minh là người biết đi đường vòng để về đích sớm hơn. Điều đó đồng nghĩa: không chỉ chờ quỹ đầu tư mạo hiểm hay thiên thần, mà còn chủ động khai thác các nguồn tài chính thay thế, thậm chí kết hợp đa dạng để tránh phụ thuộc.
Crowdfunding và tài trợ cộng đồng
Hàng loạt startup đã thành công khi gọi vốn từ cộng đồng những người thực sự tin vào sản phẩm và sẵn sàng ủng hộ bằng tài chính. Mô hình gọi vốn cộng đồng không chỉ mang lại tiền, mà còn giúp kiểm nghiệm thị trường thực tế. Tại Việt Nam, các nền tảng như Comicola, FundStart hay Betado dù chưa phổ biến như Kickstarter nhưng đã chứng minh tiềm năng.
Hợp tác chiến lược và doanh thu chủ động
Một hướng khác là liên kết với các doanh nghiệp lớn, ký hợp đồng dịch vụ dài hạn, hoặc nhượng quyền thương hiệu để tạo dòng tiền thay cho vốn đầu tư. Nhiều startup B2B đang chuyển sang mô hình “Revenue-based Financing” tức lấy doanh thu làm cơ sở huy động tài chính, giảm rủi ro chia cổ phần.
Hỗ trợ từ chính phủ và quỹ phát triển
Hiện nay, nhiều gói hỗ trợ từ các tổ chức như ADB, World Bank, VCCI hoặc Sở Kế hoạch. Đầu tư địa phương đang được phân bổ cho SME để vượt khó. Đừng bỏ qua những “grants” không hoàn lại, hoặc chương trình bảo lãnh tín dụng cho doanh nghiệp nhỏ.
Đa dạng hoá nguồn tài chính không chỉ để sống sót, mà là để doanh nghiệp duy trì thế chủ động trong cuộc chơi vốn.
5. Gia cố quan hệ nhà đầu tư – Gọi được vòng đầu là một chuyện, giữ được mới là đẳng cấp
Một sai lầm phổ biến của startup là chỉ tập trung gọi vốn mới, mà quên duy trì nhà đầu tư hiện hữu. Trong bối cảnh khó khăn, giữ chân người đã rót tiền không chỉ mang lại cơ hội rót thêm, mà còn giúp bạn được giới thiệu tới các quỹ liên kết.
Stewardship – Chăm sóc nhà đầu tư như khách hàng VIP
Hãy gửi báo cáo định kỳ, mời họ tham dự các phiên update online, hoặc tổ chức ngày “visit onsite” để thấy doanh nghiệp vẫn hoạt động hiệu quả. Sự minh bạch và chủ động cập nhật sẽ tăng lòng tin, khiến nhà đầu tư cảm thấy họ là một phần của hành trình, chứ không chỉ là người chuyển tiền.
Cẩn trọng với tỷ lệ phụ thuộc
Không để một nhà đầu tư nắm quá nhiều cổ phần hoặc chi phối dòng tiền, đặc biệt là khi mô hình chưa ổn định. Sự độc lập tài chính dù chỉ ở mức vừa phải cũng thể hiện rằng bạn là người kiểm soát được doanh nghiệp, không bán mình chỉ để tồn tại.
6. Chiến lược truyền thông & thương hiệu – Truyền niềm tin giữa khủng hoảng
Gọi vốn thành công không chỉ đến từ chỉ số tài chính, mà còn là sức hút từ thương hiệu cá nhân và tổ chức. Trong thời điểm vốn khan hiếm, doanh nghiệp nào tạo được niềm tin qua truyền thông sẽ có ưu thế cạnh tranh cực lớn.
Kể chuyện từ kết quả – Không kể từ giấc mơ
Các nhà đầu tư giờ đây không còn bị thuyết phục bởi câu chuyện “sứ mệnh thay đổi thế giới”, mà muốn thấy bạn đã giúp bao nhiêu khách hàng thật sự giải quyết vấn đề, doanh thu thực tế, hay review sản phẩm. Thông điệp cần đơn giản, trực diện và dựa trên dữ liệu đầu ra (outcome).
Xây dựng hình ảnh “lãnh đạo sống thật”
CEO cần xuất hiện đúng lúc – đúng nơi – đúng thông điệp: Dám nói thật về khó khăn, nhưng cũng dám chia sẻ chiến lược rõ ràng. Một nhà sáng lập có tư duy thực tế, truyền cảm hứng chính là “magnet” hút vốn bền vững.
Tận dụng kênh rẻ và miễn phí
Từ việc viết blog trên LinkedIn, đăng bài đều đặn Facebook, chia sẻ hành trình qua email marketing, đến tận dụng Google Ad Grants hoặc Canva Pro miễn phí – startup hoàn toàn có thể truyền thông chuyên nghiệp mà vẫn tiết kiệm. Câu hỏi không phải “có tiền làm truyền thông không?”, mà là “có tư duy làm truyền thông thông minh không?”.
7. Tinh thần và năng lực tổ chức – Cốt lõi bền vững hơn mọi chỉ số
Trong lúc thị trường lao dốc, nội lực tinh thần chính là yếu tố quyết định ai đi tiếp, ai dừng lại. Gọi vốn mùa khó không chỉ là bài toán tài chính, mà là bài kiểm tra về độ bền của đội ngũ, của văn hóa tổ chức và của bản lĩnh nhà sáng lập.
Xây dựng văn hoá hiệu suất cao
Startup cần chuyển từ văn hóa “hứng khởi” sang văn hóa “kỷ luật và hành động”. Mỗi team phải có KPI cụ thể, được đo theo tuần, theo sprint; các quyết định phải được dẫn dắt bởi dữ liệu, không phải cảm hứng. Hiệu suất cao không đồng nghĩa làm nhiều, mà làm đúng và có trách nhiệm.
Tuyển người đúng, không nhất thiết nhiều
Khủng hoảng là thời điểm thị trường lao động “hạ nhiệt”, bạn có cơ hội tuyển được nhân sự chất lượng cao với chi phí hợp lý. Đừng bỏ lỡ giai đoạn vàng để nâng cấp đội ngũ cốt lõi. Nhưng cũng đừng “nhặt đại” chỉ vì giá rẻ cần lọc kỹ để tránh tuyển sai người trong lúc khó khăn.
Bản lĩnh sáng lập – giữ lửa hay bỏ cuộc?
Giai đoạn này cũng là lúc “gạn đục khơi trong” với người sáng lập. Bạn cần giữ tinh thần ổn định, không bị cuốn vào vòng xoáy tiêu cực. Một CEO biết chăm sóc sức khoẻ tinh thần cho bản thân và đội nhóm sẽ giữ được nhịp vận hành ổn định – và đó chính là điều các nhà đầu tư nhìn vào để đánh giá “có đáng để tin không”.
Trong khủng hoảng, gọi vốn không chỉ là bài toán dòng tiền mà là “bài thi tổng lực” từ mô hình, đội ngũ, truyền thông đến bản lĩnh lãnh đạo. Doanh nghiệp nào biến thách thức thành hành động cụ thể, linh hoạt ứng biến với bối cảnh và tạo lòng tin vững chắc sẽ là người gọi được vốn, đúng lúc và bền vững. Và đó cũng chính là triết lý hành động mà HALOBIZ luôn đồng hành cùng các doanh nghiệp trong từng bước chiến lược.
Nếu bạn là nhà sáng lập đang khởi nghiệp, hoặc lãnh đạo một doanh nghiệp quy mô vừa đang tìm cách tăng trưởng vốn dưới 100 triệu USD đừng chờ đến lúc “cạn tiền”. Hãy hành động ngay từ hôm nay, vì tiền không chờ và nhà đầu tư cũng không chờ.
Đặc biệt “Giải Mã Kỳ Lân và IPO ” ra đời – như một lời giải, giúp doanh nghiệp gỡ rối tư duy. Một khoá học chiến lược hướng dẫn gọi vốn, xây dựng mô hình tăng trưởng và IPO. Nếu bạn thấy mình trong câu chuyện ở bài viết, nếu bạn từng lúng túng trước nhà đầu tư hay chưa rõ con đường đến IPO, thì chương trình này chính là bước đầu để bạn lấy lại lợi thế và tăng tốc.
Đặc biệt: 39 suất miễn phí đầu tiên sẽ được ưu tiên cho những người đăng ký sớm nhất. Sau khi hết 39 suất, chương trình sẽ mở bán với mức giá ưu đãi 1.680.000 VNĐ – vẫn là một khoản đầu tư cực kỳ xứng đáng cho bất kỳ ai nghiêm túc với việc gọi vốn và IPO.
Đừng để sự do dự khiến bạn bỏ lỡ cơ hội vàng! Đây không phải là một khoá học lý thuyết thông thường đây là bản đồ chiến lược dành cho nhà sáng lập nghiêm túc muốn xây dựng doanh nghiệp triệu đô.
Chỉ trong 2 ngày, bạn sẽ được tiếp cận kiến thức thực chiến từ các chuyên gia giàu kinh nghiệm, học cách thiết kế mô hình tăng trưởng đột phá, cấu trúc vốn thông minh và quan trọng nhất là hiểu rõ hành trình để IPO thành công.
Cơ hội kết nối với nhà đầu tư, cố vấn cấp cao và hệ sinh thái khởi nghiệp mạnh mẽ tất cả gói gọn trong một chương trình. Đừng đợi đến khi đối thủ của bạn gọi vốn thành công hãy là người đi trước!
[ĐĂNG KÝ NGAY – NHẬN SUẤT THAM DỰ MIỄN PHÍ]
