Doanh nghiệp đã sinh lời nhưng vẫn không gọi được vốn

Dù đã sinh lồi, nhiều doanh nghiệp vẫn bì từ chối khi gọi vốn. Tưởng rằng có lợi nhuận sẽ là “tấm vé vàng” để thu hút nhà đầu tư, nhưng thực tế cho thấy: lợi nhỏ, thiếu tầm nhìn, hoặc sai quy trình cũng khiến nhà đầu tư ngần ngại. Vậy vì sao doanh nghiệp sinh lồi vẫn bị loại khi gọi vốn? Bài viết dưới đây sẽ giúc bạn nhìn nhận đúng bản chất và cách vượt qua những rào cản ân ẩn.

HALOBIZ sẽ giúp bạn gỡ rối trong bài viết dưới đây:

1. Sinh lời không có nghĩa là sẵn sàng để gọi vốn

Nhiều doanh nghiệp khi bắt đầu gọi vốn thường nghĩ: “Tôi đã có lãi, chắc chắn nhà đầu tư sẽ rót vốn.” Nhưng trên thực tế, việc có lợi nhuận – dù là ổn định – chưa đủ để hấp dẫn một nhà đầu tư mạo hiểm.

Lý do là vì gọi vốn không phải là phần thưởng cho việc kinh doanh tốt hiện tại, mà là một sự đặt cược vào tiềm năng tăng trưởng trong tương lai.

Nhà đầu tư tìm gì? Các quỹ đầu tư mạo hiểm (VC) không tìm startup có dòng tiền dương ngay lập tức, mà họ tìm những mô hình có khả năng “scale” tức là mở rộng nhanh và bền vững trong 2–5 năm tới. Điều họ muốn nghe không phải là “tôi có lãi 100 triệu mỗi tháng”, mà là “với mô hình này, tôi có thể tăng trưởng 10 lần trong 2 năm tới như thế nào?”.

Ví dụ:

• Một doanh nghiệp có lời 500 triệu/năm nhưng chỉ hoạt động hiệu quả tại một tỉnh khó hấp dẫn.
• Trong khi đó, một startup đang lỗ nhưng sở hữu mô hình có thể mở rộng toàn quốc, hoặc ra thị trường khu vực sẽ thu hút hơn nhiều.

Sinh lời không đồng nghĩa với “đủ hấp dẫn”

Bạn có thể sinh lời, nhưng vẫn không thể gọi vốn vì:

• Không chứng minh được tiềm năng mở rộng (quy mô thị trường nhỏ, mô hình khó nhân rộng).
• Không có chiến lược rõ ràng: Khi nhà đầu tư hỏi “bạn dùng tiền để làm gì?”, bạn lúng túng.
• Không hiểu kỳ vọng của nhà đầu tư: Bạn nói về lợi nhuận hiện tại, trong khi nhà đầu tư muốn nghe về ROI trong tương lai.
  

14% startup thất bại trong gọi vốn dù đang có doanh thu – nguyên nhân chủ yếu là không chứng minh được khả năng tăng trưởng dài hạn.

Muốn gọi vốn thành công, bạn cần gì?

• Tư duy mở rộng: Lãi chưa phải là tất cả, bạn cần cho nhà đầu tư thấy kế hoạch nhân rộng mô hình.
• Dữ liệu tăng trưởng: Các chỉ số như tỷ lệ giữ chân khách hàng, chi phí thu hút khách hàng (CAC), giá trị vòng đời khách hàng (LTV),… cần được chuẩn hóa.
• Chiến lược dài hạn: Nhà đầu tư không chỉ mua vào hiện tại của bạn, họ “mua vào” ước mơ đã được lượng hóa và có roadmap thực thi.

Sinh lời giúp bạn vững về vận hành, nhưng để gọi vốn thành công, bạn phải chứng minh rằng mình có khả năng mở rộng quy mô, sử dụng vốn hiệu quả và tạo ra lợi suất đủ hấp dẫn cho nhà đầu tư.

2. Thiếu dữ liệu tài chính chuẩn hóa nhà đầu tư sẽ bỏ qua bạn

Một trong những lý do khiến nhiều doanh nghiệp dù đã sinh lời vẫn thất bại trong quá trình gọi vốn là thiếu chuẩn hóa dữ liệu tài chính. Nói đơn giản, bạn có thể đang kinh doanh tốt, nhưng nếu không thể “nói chuyện bằng con số” một cách mạch lạc và chuyên nghiệp, nhà đầu tư sẽ không đủ niềm tin để xuống tiền.

Hãy hình dung, nhà đầu tư không chỉ nhìn bạn ở hiện tại, mà họ đang cố gắng dự đoán tương lai của doanh nghiệp dựa trên số liệu bạn cung cấp. Nếu các chỉ số cơ bản như doanh thu, chi phí, biên lợi nhuận, CAC (chi phí thu hút khách hàng), LTV (giá trị vòng đời khách hàng), burn rate, runway… không rõ ràng hoặc không được cập nhật thường xuyên, nhà đầu tư sẽ cho rằng bạn không kiểm soát được tài chính và đó là tín hiệu rủi ro.

Startup có báo cáo tài chính được chuẩn hóa và minh bạch sẽ có tỷ lệ gọi vốn thành công cao hơn 30–40% so với nhóm thiếu chuẩn bị. Vì với nhà đầu tư, dữ liệu tài chính không chỉ là “con số” nó là ngôn ngữ chung, là công cụ để đo lường hiệu quả kinh doanh, khả năng quản trị và tính minh bạch của đội ngũ sáng lập.

Hơn nữa, nhiều doanh nghiệp có lãi nhưng không lập kế hoạch sử dụng vốn rõ ràng. Khi được hỏi “Nếu được đầu tư 1 triệu USD, bạn sẽ dùng thế nào?”, câu trả lời thường là những dự kiến mơ hồ như “đầu tư marketing” hay “mở rộng sản phẩm” điều này không đủ thuyết phục. Nhà đầu tư cần thấy rằng bạn đã lên roadmap rõ ràng, có KPI cụ thể, biết được từng đồng sẽ mang lại hiệu quả gì.

Tóm tắt:

• Có lợi nhuận là điểm cộng, nhưng chưa đủ nếu bạn không có báo cáo tài chính chuyên nghiệp.
• Nhà đầu tư cần thấy bạn hiểu và kiểm soát được dòng tiền.
• Gọi vốn không chỉ là “tìm tiền”, mà là chứng minh bạn đủ năng lực sử dụng tiền hiệu quả.

3. Không có chiến lược mở rộng nhà đầu tư lo ngại “hết đường phát triển”

Bạn có thể đã kinh doanh có lời, doanh thu ổn định, khách hàng hài lòng. Nhưng với nhà đầu tư, họ sẽ hỏi: “Sau đây thì sao?”

Gọi vốn không chỉ để duy trì hoạt động mà là để tăng tốc, mở rộng quy mô. Nếu bạn không thể cho nhà đầu tư thấy bức tranh tăng trưởng 3–5 năm tới, thì dù hiện tại có lợi nhuận, khả năng thuyết phục vẫn rất thấp.

Rất nhiều doanh nghiệp “kẹt” ở mức sinh lời vừa đủ nhưng không có kế hoạch rõ ràng để scale. Ví dụ:

• Không biết mở rộng sang thị trường nào tiếp theo.
• Không có lộ trình tuyển dụng, vận hành, công nghệ để hỗ trợ tăng trưởng;
• Không rõ điểm giới hạn hiện tại (nút thắt cổ chai) nằm ở đâu.

70% nhà đầu tư chỉ quan tâm sâu khi startup chứng minh được khả năng scale tức là có thể nhân rộng mô hình sang nhiều khu vực, đối tượng khách hàng hoặc sản phẩm mới mà vẫn đảm bảo hiệu quả.

Nếu bạn chỉ có một cửa hàng, một team vài người, nhà đầu tư sẽ muốn thấy:

• Bạn có thể mở 5–10 chi nhánh trong 12 tháng tới không?
• Công nghệ hiện tại có hỗ trợ mở rộng không?
• Bạn đã tính toán gì về chi phí mở rộng, nhu cầu nhân sự, rủi ro chưa?

Khi không có chiến lược scale-up, bạn đang tạo cảm giác “doanh nghiệp nhỏ, tư duy nhỏ” và điều đó khiến nhà đầu tư không muốn đồng hành dài hạn. Có lãi là tốt, nhưng không đủ nếu không có kế hoạch mở rộng quy mô. Gọi vốn là để tăng tốc bạn phải cho thấy đường đi lớn hơn. Nhà đầu tư không muốn rót tiền vào mô hình chỉ phù hợp ở một góc nhỏ thị trường.

4. Truyền thông và thương hiệu yếu – nhà đầu tư không biết bạn là ai

Một trong những lý do khiến doanh nghiệp dù có lãi nhưng vẫn gọi vốn thất bại là không ai biết đến bạn.

Hãy thử đặt mình vào vị trí nhà đầu tư. Mỗi tuần họ nhận được hàng chục pitch deck. Nếu bạn không có hiện diện rõ ràng trên thị trường, rất khó để họ cảm thấy đủ tin tưởng để mở email, chứ chưa nói đến đầu tư.

Nhiều startup làm tốt về vận hành, nhưng lại coi nhẹ truyền thông và thương hiệu cá nhân/team sáng lập. Kết quả là:

• Nhà đầu tư không tìm được bạn trên báo chí, podcast, hội thảo chuyên ngành;
• Hồ sơ LinkedIn của founder sơ sài, ít chia sẻ về hành trình khởi nghiệp;
• Website không cập nhật, thiếu thông tin cơ bản như team, traction, báo chí nói gì…

Nhà đầu tư ưu tiên các startup có thương hiệu đáng tin – tức là đã xuất hiện ở những nền tảng chuyên môn, có được sự công nhận từ ngành hoặc cộng đồng startup.

Ví dụ: Một startup logistic ở TP.HCM vận hành rất tốt, có lời, nhưng founder không xây dựng thương hiệu cá nhân, không xuất hiện ở các sự kiện ngành, không có người giới thiệu. Họ gửi 30 email cho VC không có ai phản hồi. Sau khi hợp tác với một đơn vị truyền thông chiến lược, bắt đầu xuất hiện ở các diễn đàn chuyên môn, họ có 5 lời mời pitch trong 2 tháng.

Truyền thông không phải để “khoe”, mà để tạo sự hiện diện và niềm tin. Founder càng ẩn mình, startup càng khó được chú ý. Trước khi gặp bạn, nhà đầu tư sẽ Google bạn và họ kỳ vọng thấy một người đáng để tin.

5. Pitch deck không phản ánh đúng tiềm năng doanh nghiệp

Bạn có thể đang vận hành tốt, có lợi nhuận, khách hàng ổn định nhưng nếu pitch deck của bạn không thể hiện điều đó một cách rõ ràng và thuyết phục, thì nhà đầu tư sẽ… bỏ qua.

Pitch deck không đơn thuần là vài slide đẹp mắt. Đó là tấm gương phản chiếu toàn bộ doanh nghiệp, từ tầm nhìn, mô hình kinh doanh, dữ liệu tài chính đến đội ngũ và lộ trình phát triển.

Một số lỗi phổ biến:

• Nói quá nhiều về sản phẩm, quên đi thị trường và tiềm năng tăng trưởng.
• Không có số liệu tài chính cụ thể, thiếu roadmap rõ ràng.
• Slide rối, thiếu mạch kể chuyện khiến nhà đầu tư khó theo dõi.

Một pitch deck hiệu quả nên:

• Gói gọn trong 10–12 slide, ngắn gọn nhưng đủ chiều sâu.
• Đưa ra con số cụ thể: doanh thu, tăng trưởng, chi phí, lợi nhuận, CAC, LTV…
• Dẫn dắt câu chuyện mạch lạc, từ vấn đề → giải pháp → cơ hội thị trường → đội ngũ → tài chính.

 Nhà đầu tư không thể “đọc vị” bạn chỉ bằng cảm giác. Họ cần dữ liệu rõ ràng + cấu trúc logic. Một pitch deck chỉn chu sẽ là công cụ giúp bạn biến sự vận hành ổn định thành cơ hội đầu tư hấp dẫn.

Sinh lời chưa đủ bạn cần trình bày được tiềm năng tăng trưởng

Việc doanh nghiệp đã có lãi là một lợi thế. Nhưng trong mắt nhà đầu tư, khả năng sinh lời hiện tại chỉ là bước đầu. Điều họ tìm kiếm là: Liệu startup này có thể tăng trưởng 10x trong vài năm tới không?

Nếu bạn không chứng minh được điều đó qua pitch deck chặt chẽ, dữ liệu tài chính rõ ràng, câu chuyện tăng trưởng hấp dẫn và một đội ngũ đáng tin cậy thì gọi vốn vẫn là bài toán khó, dù bạn đã có dòng tiền dương.

Đừng để sự vận hành tốt trở thành “bí mật” mà nhà đầu tư không nhìn thấy được.

HALO BIZ Đồng hành để bạn không đi một mình khi gọi vốn. Với kinh nghiệm hỗ trợ hàng chục startup gọi vốn thành công, HALO BIZ mang đến đội ngũ chuyên gia gồm: Cố vấn tài chính, storytelling coach, legal advisor và chuyên gia kết nối quỹ đầu tư.

Đăng ký tư vấn miễn phí ngay hôm nay.