Doanh thu tăng nhưng pháp lý yếu: Nguyên nhân khiến doanh nghiệp khó gọi vốn hiệu quả

Doanh nghiệp tăng trưởng, doanh thu đi lên, thị trường đón nhận. Nhưng khi bước vào hành trình gọi vốn, hồ sơ lại “lặng lẽ” bị loại ngay từ vòng đầu tiên. Không phải vì sản phẩm kém, không phải vì mô hình chưa hấp dẫn, mà vì… pháp lý yếu, cấu trúc doanh nghiệp lỏng lẻo, sổ sách tài chính mơ hồ. Nỗi đau này không chỉ khiến nhiều nhà sáng lập hụt hẫng, mà còn đe dọa đến cả lộ trình phát triển dài hạn. Khi doanh nghiệp khao khát mở rộng, muốn tiếp cận nguồn vốn lớn để thần tốc tăng trưởng, thì những thiếu sót pháp lý – vốn tưởng “có thể bổ sung sau” – lại trở thành rào cản quyết định.

Không nhà đầu tư nào muốn rót vốn vào một doanh nghiệp không rõ ràng về quyền sở hữu, không kiểm soát được dòng tiền, hay chưa đủ hành lang pháp lý để vận hành bền vững. Cũng như không ai muốn gieo hạt trên nền đất chưa được làm sạch, dọn phẳng.

Bài viết này HALOBIZ thực hiện nhằm bóc tách nguyên nhân sâu xa vì sao “doanh thu tăng nhưng pháp lý yếu” lại khiến doanh nghiệp khó gọi vốn hiệu quả. Đồng thời, bài viết sẽ gợi ý con đường giúp doanh nghiệp vượt qua rào cản đó một cách chiến lược, bài bản và phù hợp với khẩu vị nhà đầu tư trong – ngoài nước. Đây là hành trang cần thiết cho mọi startup, đặc biệt là những doanh nghiệp đang khát vốn để bứt phá.

1. Vì sao doanh thu không đủ bù đắp thiếu hụt pháp lý

Doanh thu cao thường tạo cảm giác doanh nghiệp đang phát triển mạnh và đủ sức hút nhà đầu tư. Tuy nhiên, trong mắt các quỹ đầu tư chuyên nghiệp, doanh thu chỉ là một phần bề nổi. Họ cần đánh giá tính ổn định, mức độ kiểm soát và khả năng mở rộng lâu dài. Nếu doanh nghiệp không có cấu trúc pháp lý vững vàng, các yếu tố rủi ro sẽ lập tức bị “phóng đại” trong quá trình thẩm định.

Pháp lý yếu thể hiện qua nhiều dạng: Thiếu điều lệ rõ ràng, không có thỏa thuận cổ đông chặt chẽ, cấu trúc cổ phần lỏng lẻo, hoặc báo cáo tài chính chưa minh bạch. Những điểm này khiến nhà đầu tư khó xác định quyền sở hữu, khó kiểm soát dòng vốn và đặc biệt lo ngại khi cần thoái vốn.

Do đó, dù doanh nghiệp có tăng trưởng nhanh, nếu yếu pháp lý, vẫn bị đánh giá là rủi ro cao và khó gọi vốn hiệu quả.

2. Quản trị nội bộ yếu: Doanh thu dễ khiến sai sót bị che lấp

Khi doanh nghiệp đạt doanh thu tốt, đặc biệt là trong giai đoạn tăng trưởng nóng, các lỗ hổng quản trị nội bộ thường bị xem nhẹ. Nhà sáng lập tập trung vào thị trường, sản phẩm và khách hàng, trong khi hệ thống kiểm soát nội bộ, phân quyền trách nhiệm, và quy trình ra quyết định lại thiếu bài bản. Sự thiếu vắng cơ chế giám sát, kiểm toán nội bộ hay minh bạch trong chi tiêu dễ dẫn đến lạm dụng dòng tiền, sai lệch dữ liệu tài chính hoặc thất thoát nguồn lực.

Nhiều trường hợp, chính doanh thu tăng trưởng lại khiến đội ngũ chủ quan, bỏ qua việc chuẩn hóa báo cáo và cấu trúc quản trị. Khi nhà đầu tư tiến hành thẩm định, những thiếu sót này hiện ra rõ rệt, làm mất niềm tin và khiến quá trình gọi vốn bị đình trệ hoặc buộc phải chấp nhận định giá thấp hơn thực tế. Quản trị nội bộ yếu là “gót chân Achilles” của nhiều startup Việt.

3. Những dạng “yếu pháp lý” thường gặp ở doanh nghiệp có doanh thu

Trong thực tế, các doanh nghiệp có doanh thu tốt nhưng gặp khó khi gọi vốn thường vướng vào các lỗi pháp lý lặp đi lặp lại. Thứ nhất là thiếu thỏa thuận sáng lập rõ ràng, khiến quyền sở hữu trí tuệ, phân chia cổ phần hoặc trách nhiệm giữa các nhà đồng sáng lập trở nên mơ hồ. Khi có mâu thuẫn nội bộ, nhà đầu tư không biết phải đặt niềm tin vào ai, hay cơ sở pháp lý nào để bảo vệ vốn góp.

Thứ hai là cấu trúc cổ phần thiếu hợp lý, không tách biệt rõ giữa cổ đông chiến lược và cổ đông tài chính, hoặc chưa xây dựng lộ trình chia sẻ cổ phần cho nhân sự chủ chốt. Ngoài ra, nhiều doanh nghiệp chưa đăng ký hoặc bảo hộ tài sản trí tuệ, chưa có hợp đồng lao động đầy đủ, hoặc vẫn lẫn lộn tài chính cá nhân với tài chính công ty. Đây đều là những điểm khiến nhà đầu tư đánh giá doanh nghiệp thiếu chuyên nghiệp và không đủ điều kiện gọi vốn hiệu quả.

4. Vì sao thực trạng này phổ biến – đặc biệt tại Việt Nam

Tại Việt Nam, phần lớn doanh nghiệp khởi nghiệp ưu tiên tốc độ tăng trưởng, tập trung tối đa vào sản phẩm và doanh thu, mà xem nhẹ yếu tố pháp lý và quản trị. Điều này bắt nguồn từ tư duy “pháp lý xử lý sau”, cũng như thiếu kiến thức và nguồn lực để xây dựng hệ thống pháp lý bài bản ngay từ đầu. Nhiều startup bắt đầu từ mối quan hệ cá nhân, niềm tin và sự linh hoạt, nhưng khi quy mô mở rộng, mô hình phức tạp hơn, những điểm yếu này bắt đầu phát sinh hệ lụy.

Thêm vào đó, khung pháp lý hiện hành chưa theo kịp các mô hình kinh doanh đổi mới sáng tạo, khiến doanh nghiệp gặp lúng túng trong việc xin giấy phép, đăng ký quyền sở hữu trí tuệ hay phát hành cổ phần. Đây chính là khoảng trống lớn khiến các nhà đầu tư, đặc biệt là quỹ nước ngoài, e ngại và dè dặt khi cân nhắc rót vốn. Điều này vô hình trung khiến việc gọi vốn hiệu quả trở nên xa vời.

5. Hệ quả khi doanh nghiệp có doanh thu tốt nhưng pháp lý yếu

Việc sở hữu doanh thu cao không thể bù đắp cho những rủi ro xuất phát từ nền tảng pháp lý thiếu vững chắc. Đầu tiên, doanh nghiệp dễ bị loại khỏi danh sách đầu tư ngay từ vòng sơ tuyển. Nhà đầu tư thường có quy trình thẩm định khắt khe, yêu cầu hồ sơ pháp lý đầy đủ, rõ ràng. Nếu không đáp ứng, doanh nghiệp sẽ đánh mất cơ hội dù tiềm năng tăng trưởng lớn.

Thứ hai, định giá doanh nghiệp sẽ bị kéo xuống thấp. Một công ty có nguy cơ tranh chấp cổ phần, không có kiểm toán tài chính hoặc cấu trúc cổ phần không minh bạch sẽ bị xếp vào nhóm rủi ro cao, dẫn tới mức định giá không phản ánh đúng giá trị thị trường. Ngoài ra, khi dòng vốn được rót vào mà doanh nghiệp không có quy trình quản trị, kiểm soát nội bộ, thì việc sử dụng vốn kém hiệu quả là điều khó tránh khỏi. Tất cả những yếu tố này đều làm giảm đáng kể khả năng gọi vốn hiệu quả và phát triển bền vững.

6. Giải pháp – Khi doanh thu tăng, cần chuẩn hóa pháp lý để gọi vốn hiệu quả

Để biến doanh thu tăng thành lợi thế chiến lược trong hành trình gọi vốn, doanh nghiệp cần chủ động xây dựng nền tảng pháp lý và quản trị nội bộ vững chắc. Trước tiên, phải có thỏa thuận sáng lập rõ ràng, minh bạch từ đầu giữa các nhà đồng sáng lập, quy định cụ thể về quyền, nghĩa vụ, cổ phần, và quyền sở hữu trí tuệ. Đây là bước nền để tránh mâu thuẫn nội bộ và tạo niềm tin cho nhà đầu tư.

Tiếp đến, doanh nghiệp cần lựa chọn loại hình và cấu trúc cổ phần phù hợp với mục tiêu mở rộng vốn, triển khai lộ trình chia sẻ cổ phần cho nhân sự chủ chốt (ESOP) và xây dựng bảng vốn hóa (cap table) rõ ràng. Song song đó là thiết lập hệ thống kiểm soát nội bộ, minh bạch dòng tiền, báo cáo tài chính được kiểm toán định kỳ, cùng với việc tách bạch hoàn toàn giữa tài sản cá nhân và công ty.

Không kém phần quan trọng là chuẩn bị đầy đủ giấy tờ pháp lý như giấy phép kinh doanh, quyền sở hữu trí tuệ, hợp đồng lao động, quy chế nội bộ… Việc thiết lập một thư mục hồ sơ pháp lý – tài chính đầy đủ (data room) không chỉ giúp nhà đầu tư dễ tiếp cận, mà còn thể hiện sự chuyên nghiệp và sẵn sàng mở rộng của doanh nghiệp. Đây là tiền đề vững chắc để gọi vốn hiệu quả và phát triển bền vững trong dài hạn.

Kết luận

Doanh thu chỉ là một phần trong bức tranh tăng trưởng của doanh nghiệp. Đằng sau những con số ấn tượng là yêu cầu khắt khe về nền tảng pháp lý, quản trị và khả năng vận hành bền vững. Nếu yếu pháp lý, doanh nghiệp không chỉ khó tiếp cận vốn mà còn có thể mất đi niềm tin từ các nhà đầu tư chiến lược — những người sẵn sàng đồng hành lâu dài nhưng cần sự minh bạch và ổn định.

Để thật sự gọi vốn hiệu quả, đặc biệt trong giai đoạn mở rộng quy mô và tìm kiếm vốn dưới 100 triệu đô, doanh nghiệp cần hành động quyết liệt: Chuẩn hóa hồ sơ pháp lý và cấu trúc cổ phần theo chuẩn quốc tế; xây dựng báo cáo tài chính minh bạch có kiểm toán nội bộ; chiến lược sử dụng vốn chặt chẽ; định vị tăng trưởng rõ ràng, phù hợp khẩu vị từng nhà đầu tư; mở rộng kết nối quỹ đầu tư trong và ngoài nước; huấn luyện đội ngũ sẵn sàng gọi vốn; và có sự đồng hành của đội ngũ cố vấn giàu kinh nghiệm.

Nếu bạn đang ở giai đoạn bước ngoặt, cần bứt phá nhưng còn lúng túng trong việc chuẩn bị nền tảng pháp lý, hãy để HALOBIZ đồng hành. Chúng tôi cung cấp giải pháp toàn diện, từ tư vấn cấu trúc cổ phần, xây dựng hồ sơ pháp lý đến huấn luyện gọi vốn chuyên sâu, giúp bạn tiến gần hơn tới vòng gọi vốn thành công và tăng trưởng thần tốc.

CHIẾN LƯỢC GỌI VỐN CHO DOANH NGHIỆP

Gỡ rối tư duy tài chính – Bứt phá tăng trưởng – Sẵn sàng IPO

“CHIẾN LƯỢC GỌI VỐN CHO DOANH NGHIỆP” ra đời như một lời giải chiến lược toàn diện, giúp chủ doanh nghiệp, startup và nhà đầu tư hiểu đúng – làm đúng – gọi vốn thành công.

Khóa học giúp bạn:
– Nắm vững 9 chiến lược gọi vốn thực chiến và thiết kế bản đồ IPO
–  Hiểu rõ tâm lý nhà đầu tư và vòng vốn
– Ứng dụng đòn bẩy tài chính để tăng trưởng cấp số nhân
– Kết nối cố vấn cấp cao – nhà đầu tư – hệ sinh thái khởi nghiệp

Gọi vốn không chỉ là giải pháp tài chính, mà là chìa khóa giúp doanh nghiệp duy trì dòng tiền khỏe mạnh ngay cả khi chưa có lãi. Đó cũng là con đường ngắn nhất để tạo ra những triệu phú và tỷ phú – những người biết tận dụng đòn bẩy tài chính và nguồn lực từ nhà đầu tư để tăng trưởng thần tốc. Trong hành trình kinh doanh, sớm hay muộn doanh nghiệp cũng phải gọi vốn, vì vậy biết sớm – làm sớm – làm đúng sẽ giúp bạn đi trước và vững vàng hơn trên thị trường. 

Gọi vốn không còn là lựa chọn, mà là kỹ năng bắt buộc của mọi doanh nhân thành công. Đừng đợi đến khi đối thủ của bạn gọi vốn thành công – hãy là người đi trước!

NHẬN ƯU ĐÃI THAM DỰ MIỄN PHÍ NGAY !