Gọi vốn để chuyển đổi xanh – cơ hội hay nghĩa vụ?

Trong bối cảnh thế giới bước vào kỷ nguyên hậu-carbon, hàng loạt quy định khắt khe từ Liên minh châu Âu, Mỹ và các tổ chức tài chính quốc tế đang tạo ra sức ép chưa từng có lên các doanh nghiệp Việt Nam đặc biệt là doanh nghiệp xuất khẩu và sản xuất công nghiệp. Không còn là lời kêu gọi mang tính biểu tượng, chuyển đổi xanh giờ đây là điều kiện tiên quyết để tiếp cận thị trường, duy trì chuỗi cung ứng và thu hút vốn đầu tư dài hạn.

Thế nhưng, bài toán đặt ra không đơn giản. Làm sao để vừa đảm bảo hoạt động kinh doanh ổn định, vừa đầu tư cho các dự án xanh với chi phí lớn, rủi ro tài chính cao, và hàng loạt yêu cầu kỹ thuật, pháp lý khắt khe? Nhiều doanh nghiệp rơi vào thế “lưỡng nan”: Nếu không chuyển đổi thì bị loại khỏi thị trường – nhưng nếu chuyển đổi không bài bản thì lại đối mặt với thất bại trong gọi vốn và khủng hoảng dòng tiền.

Trong sâu thẳm, mong muốn của hàng ngàn doanh nghiệp Việt là có thể “gọi vốn chuyển đổi xanh” một cách rõ ràng, đúng luật, đúng thời điểm và đặc biệt là đúng nhà đầu tư, giúp họ không chỉ tồn tại mà còn vươn lên mạnh mẽ trong kỷ nguyên kinh tế xanh toàn cầu.

Bài viết này HALOBIZ tổng hợp toàn diện các xu hướng, cơ hội, rào cản và chiến lược “gọi vốn để chuyển đổi xanh” từ các nguồn quốc tế uy tín, cùng các ví dụ thực tiễn trong nước để giúp doanh nghiệp bạn không chỉ theo kịp mà còn dẫn đầu làn sóng xanh trong gọi vốn, đặc biệt là dùng chiến lược dòng vốn thông minh.

1. Tại sao chuyển đổi xanh đang là xu hướng “bắt buộc” trong gọi vốn?

Chuyển đổi xanh không còn là lựa chọn mang tính đạo đức hay chiến lược dài hạn, mà đã trở thành điều kiện bắt buộc trong quá trình gọi vốn đặc biệt từ các nguồn tài chính quốc tế. Nguyên nhân cốt lõi nằm ở sự thay đổi toàn diện trong định hướng của các quỹ đầu tư, tổ chức tài chính và thị trường tiêu dùng toàn cầu. Các nhà đầu tư hiện nay không chỉ quan tâm đến lợi nhuận, mà còn đòi hỏi doanh nghiệp phải thể hiện rõ trách nhiệm môi trường và xã hội thông qua các chỉ số ESG (Môi trường – Xã hội – Quản trị).

Việc chuyển đổi sang mô hình kinh doanh ít phát thải, tiết kiệm năng lượng và minh bạch dữ liệu carbon trở thành “giấy thông hành” để doanh nghiệp có thể tiếp cận vốn với lãi suất ưu đãi, tham gia vào các chuỗi cung ứng toàn cầu hoặc phát hành trái phiếu xanh. Nếu doanh nghiệp không đạt được các tiêu chuẩn xanh đặc biệt là trong ngành sản xuất, chế biến, xuất khẩu – khả năng bị loại khỏi các thị trường lớn như EU, Mỹ, Nhật là điều đã hiện hữu.

Song song đó, các quy định pháp lý tại các thị trường xuất khẩu đang siết chặt yêu cầu về minh bạch khí thải, truy xuất nguồn gốc và tuân thủ quy trình sản xuất bền vững. Ngay cả các tổ chức tín dụng cũng bắt đầu từ chối tài trợ cho các dự án không đảm bảo tiêu chuẩn môi trường, buộc doanh nghiệp phải tái cấu trúc mô hình hoạt động để duy trì khả năng tiếp cận vốn.

Tóm lại, chuyển đổi xanh không chỉ là bước đi cần thiết để gọi vốn thành công, mà còn là yêu cầu bắt buộc nếu doanh nghiệp muốn tồn tại và phát triển trong hệ sinh thái tài chính kinh doanh đang thay đổi sâu sắc.

2. Cơ hội trong gọi vốn chuyển đổi xanh

Gọi vốn phục vụ chuyển đổi xanh không chỉ là nghĩa vụ mang tính pháp lý, mà còn mở ra những cơ hội tăng trưởng vượt trội cho doanh nghiệp biết đón đầu xu hướng. Thị trường vốn toàn cầu đang chứng kiến sự dịch chuyển rõ rệt từ các khoản đầu tư truyền thống sang các kênh tài chính xanh. Điều này thể hiện qua sự tăng trưởng mạnh mẽ của trái phiếu xanh, trái phiếu liên kết bền vững và các quỹ ESG – nơi dòng tiền ưu tiên rót vào những doanh nghiệp có chiến lược giảm phát thải rõ ràng và cam kết thực hiện lâu dài.

Các doanh nghiệp có chiến lược chuyển đổi xanh bài bản có khả năng tiếp cận vốn với chi phí rẻ hơn, thời hạn dài hơn và điều kiện linh hoạt hơn. Đây là lợi thế quan trọng trong bối cảnh lãi suất toàn cầu còn nhiều biến động. Bên cạnh đó, việc tham gia vào các chương trình hỗ trợ như tài trợ ưu đãi, miễn giảm thuế, hay đồng tài trợ từ các tổ chức phát triển quốc tế cũng giúp doanh nghiệp giảm gánh nặng tài chính ban đầu.

Ngoài ra, chuyển đổi xanh còn tạo động lực đổi mới công nghệ, nâng cao hiệu quả vận hành và giảm chi phí sản xuất trung hạn. Việc áp dụng công nghệ tiết kiệm năng lượng, xử lý khí thải, số hóa quy trình vận hành không chỉ giúp giảm chi phí mà còn tăng sức cạnh tranh của sản phẩm trên thị trường quốc tế. Đồng thời, doanh nghiệp xây dựng được hình ảnh thương hiệu gắn với trách nhiệm môi trường yếu tố ngày càng được người tiêu dùng toàn cầu đánh giá cao, đặc biệt trong lĩnh vực thực phẩm, thời trang, hàng tiêu dùng nhanh.

Cơ hội gọi vốn xanh vì vậy không chỉ nằm ở khía cạnh tài chính, mà còn là đòn bẩy toàn diện để nâng cấp doanh nghiệp, từ sản phẩm đến thị trường, từ vận hành đến thương hiệu.

3. Chuyển đổi xanh – Nghĩa vụ bắt buộc ở đâu?

Trong thời đại mà tính bền vững được xem như tiêu chuẩn bắt buộc, việc doanh nghiệp thực hiện chuyển đổi xanh không còn đơn thuần là xu hướng hay lựa chọn tự nguyện, mà đang dần trở thành nghĩa vụ mang tính pháp lý và hệ thống. Điểm nhấn rõ ràng nhất đến từ các khung pháp lý quốc tế như bộ chỉ tiêu ESG, bộ tiêu chuẩn báo cáo khí hậu và quy định thẩm tra chuỗi cung ứng có trách nhiệm. Các thị trường xuất khẩu lớn như EU, Bắc Mỹ hay Đông Á đang áp dụng yêu cầu rất chặt chẽ đối với hàng hóa nhập khẩu – buộc các doanh nghiệp Việt Nam phải chứng minh được quy trình sản xuất ít phát thải và tuân thủ trách nhiệm môi trường xuyên suốt chuỗi giá trị.

Cùng với đó, xu thế “chuyển vốn” trong hệ thống tài chính đang đặt thêm sức ép lớn: Các tổ chức tín dụng, quỹ đầu tư và nhà băng quốc tế bắt đầu thiết lập chính sách loại trừ hoặc hạn chế cấp vốn cho các ngành gây ô nhiễm hoặc không có lộ trình giảm phát thải rõ ràng. Điều này có nghĩa là nếu doanh nghiệp không chuyển đổi kịp thời, họ có thể mất khả năng tiếp cận vốn, kể cả trong các nhu cầu cơ bản như mở rộng nhà máy, xoay vòng dòng tiền hay thanh toán nợ. Đây là rào cản sống còn đối với doanh nghiệp sản xuất quy mô vừa và nhỏ.

Đáng lưu ý, bản thân người tiêu dùng và thị trường nội địa cũng đang thay đổi nhanh chóng. Hàng loạt công ty lớn yêu cầu nhà cung cấp nội địa phải đạt chuẩn môi trường mới được ký hợp đồng. Nếu doanh nghiệp không chủ động chuyển đổi và gọi vốn để phục vụ quá trình đó, họ sẽ bị “gạt ra lề” ngay chính trên sân nhà. Như vậy, nghĩa vụ chuyển đổi xanh không chỉ đến từ bên ngoài, mà còn từ yêu cầu nội tại nếu doanh nghiệp muốn giữ vững vị thế trong chuỗi cung ứng và thị trường nội địa ngày càng khắt khe.

4. Thách thức trong gọi vốn chuyển đổi xanh

Dù mở ra nhiều cơ hội, gọi vốn cho chuyển đổi xanh cũng đặt ra không ít thách thức nghiêm trọng, đặc biệt với các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Trở ngại đầu tiên và phổ biến nhất là chi phí chuyển đổi cao, trong khi dòng tiền doanh nghiệp thường ngắn hạn và bị giới hạn. Việc đầu tư vào công nghệ sạch, cải tạo dây chuyền sản xuất, hoặc áp dụng hệ thống đo lường phát thải đòi hỏi nguồn lực tài chính đáng kể mà không phải doanh nghiệp nào cũng có sẵn. Hơn nữa, lộ trình hoàn vốn cho các dự án xanh thường dài, tiềm ẩn rủi ro về lợi nhuận không chắc chắn – khiến các nhà đầu tư dè dặt nếu doanh nghiệp không có kế hoạch minh bạch và chiến lược rõ ràng.

Thách thức tiếp theo đến từ sự thiếu hụt nhân sự và năng lực chuyên môn trong việc xây dựng báo cáo ESG và hồ sơ gọi vốn đạt chuẩn quốc tế. Nhiều doanh nghiệp vẫn gặp khó khăn trong việc thống kê dữ liệu phát thải, lập kế hoạch giảm khí nhà kính hay hiểu rõ các công cụ tài chính như trái phiếu xanh, trái phiếu liên kết bền vững. Điều này không chỉ cản trở việc tiếp cận vốn, mà còn khiến doanh nghiệp dễ mắc sai sót, thậm chí rơi vào tình trạng “greenwashing” – tuyên bố xanh nhưng không có hành động cụ thể, dẫn đến mất uy tín hoặc bị chế tài.

Một rào cản lớn khác là tính chưa đồng bộ và thiếu ổn định của chính sách trong nước. Dù chính phủ đã khởi động nhiều chương trình hỗ trợ chuyển đổi xanh, nhưng hệ sinh thái pháp lý vẫn chưa đầy đủ, thiếu kết nối giữa các cơ quan cấp vốn, thẩm định môi trường và tư vấn doanh nghiệp. Do đó, ngay cả khi doanh nghiệp muốn chuyển đổi và gọi vốn, họ vẫn vấp phải những “nút thắt” hành lang pháp lý, thủ tục phức tạp và thiếu cơ chế bảo lãnh tín dụng đủ mạnh.

Tổng hòa lại, những thách thức trong gọi vốn chuyển đổi xanh đòi hỏi doanh nghiệp phải có cách tiếp cận bài bản, đồng thời cần sự đồng hành của các đơn vị chuyên môn và hệ sinh thái tài chính vững vàng để vượt qua giai đoạn chuyển mình khó khăn nhưng tất yếu này.

5. Bài học thực tiễn và chiến lược gọi vốn xanh hiệu quả

Trong thực tiễn, nhiều doanh nghiệp tại Việt Nam đã thành công trong việc gọi vốn cho chuyển đổi xanh nhờ vào sự chuẩn bị bài bản, lựa chọn đúng công cụ tài chính và phối hợp chặt chẽ với các tổ chức trong nước lẫn quốc tế. Các bài học điển hình cho thấy: Gọi vốn xanh không phụ thuộc vào quy mô doanh nghiệp lớn hay nhỏ, mà phụ thuộc vào mức độ rõ ràng của chiến lược chuyển đổi, năng lực báo cáo và khả năng xây dựng niềm tin với nhà đầu tư.

Trước tiên, yếu tố tiên quyết là doanh nghiệp phải có lộ trình chuyển đổi xanh cụ thể, bao gồm: Mục tiêu giảm phát thải định lượng, thời gian thực hiện, công nghệ áp dụng và cách thức giám sát minh bạch. Việc định hình KPI môi trường như cường độ khí thải, tỷ lệ sử dụng năng lượng tái tạo, hay khả năng tái chế vật liệu… không chỉ giúp doanh nghiệp làm chủ kế hoạch hành động, mà còn trở thành tiêu chí đánh giá để nhà đầu tư ra quyết định giải ngân.

Thứ hai, doanh nghiệp cần chủ động kết nối với các định chế tài chính phát triển, quỹ đầu tư tác động và tổ chức bảo lãnh tín dụng như IFC, ADB, P4G… Những tổ chức này không chỉ cung cấp vốn mà còn hỗ trợ kỹ thuật, tư vấn và chứng nhận cho các dự án xanh – đặc biệt phù hợp với doanh nghiệp Việt Nam đang thiếu kinh nghiệm tiếp cận vốn quốc tế.

Thứ ba, việc sử dụng các công cụ tài chính linh hoạt như trái phiếu xanh, trái phiếu liên kết bền vững, tín dụng thuần xanh… sẽ giúp doanh nghiệp tùy biến kế hoạch huy động vốn phù hợp với quy mô và khả năng trả nợ. Tuy nhiên, để thuyết phục nhà đầu tư, hồ sơ phải đảm bảo tính minh bạch cao, có kiểm toán và xác nhận độc lập về tiêu chuẩn ESG. Những chứng chỉ quốc tế như Climate Bonds hoặc áp dụng bộ nguyên tắc ICMA chính là công cụ chứng minh mức độ cam kết.

Cuối cùng, bài học lớn nhất đến từ tư duy: Chuyển đổi xanh là một hành trình dài hạn. Doanh nghiệp không nên kỳ vọng “gọi vốn nhanh trong 1 tháng” nếu chưa có sự chuẩn bị đủ sâu về chiến lược, dữ liệu và quan hệ đầu tư. Cần đầu tư vào đội ngũ ESG, phần mềm quản trị khí thải và liên kết với các đơn vị tư vấn chuyên môn – vì đó chính là nền tảng để tạo ra hồ sơ gọi vốn chuyên nghiệp, đủ sức cạnh tranh trên thị trường toàn cầu.

6. Lộ trình gọi vốn chuyển đổi xanh gợi ý từ Halo Biz

Để thành công trong gọi vốn phục vụ chuyển đổi xanh, doanh nghiệp cần xây dựng một lộ trình rõ ràng, có phân tầng theo giai đoạn, phù hợp với mức độ trưởng thành của tổ chức, nguồn lực tài chính và mục tiêu phát triển. HALOBIZ đề xuất lộ trình 4 bước với tính ứng dụng thực tế cao, dựa trên kinh nghiệm tư vấn hàng trăm doanh nghiệp Việt Nam trong lĩnh vực tài chính xanh.

Giai đoạn 0 – Chuẩn bị nội bộ
 Đây là bước nền tảng nhưng mang tính quyết định. Doanh nghiệp cần thành lập tổ công tác ESG hoặc phòng chuyên trách bền vững, tiến hành đánh giá hiện trạng phát thải, hiệu quả sử dụng tài nguyên, khả năng tái chế và các điểm nghẽn môi trường. Đồng thời, xác định các chỉ số đo lường phù hợp với ngành, như lượng CO2 phát thải trên mỗi đơn vị sản phẩm, tỷ lệ năng lượng sạch, hoặc tần suất sự cố môi trường. Việc xây dựng báo cáo ESG nội bộ ngay từ đầu sẽ giúp doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận nhà đầu tư về sau.

Giai đoạn 1 – Huy động vốn nhỏ & minh bạch hóa tài chính xanh
 Sau khi hoàn tất đánh giá nội bộ, doanh nghiệp nên bắt đầu từ các dự án chuyển đổi quy mô nhỏ: thay đổi hệ thống chiếu sáng, tái tạo nước thải, lắp đặt năng lượng mặt trời mái nhà… Kinh phí có thể đến từ nguồn vốn tự có, các quỹ hỗ trợ phát triển xanh hoặc khoản vay tín dụng xanh từ ngân hàng nội địa. Việc công bố kết quả đạt được qua các báo cáo ESG minh bạch sẽ là bước đệm tạo niềm tin thị trường.

Giai đoạn 2 – Tiếp cận thị trường vốn quốc tế
 Ở giai đoạn này, doanh nghiệp đã có dữ liệu chứng minh hiệu quả xanh và có thể tiếp cận các hình thức gọi vốn lớn hơn như phát hành trái phiếu xanh, trái phiếu liên kết bền vững hoặc gọi vốn từ quỹ đầu tư ESG. Việc hợp tác với tổ chức quốc tế như IFC, ADB, hoặc các đơn vị tư vấn ESG quốc tế giúp doanh nghiệp hoàn thiện hồ sơ và đạt được các chứng nhận quan trọng, như Climate Bonds Certification hoặc ICMA verification – điều kiện cần để nhà đầu tư toàn cầu chấp thuận giải ngân.

Giai đoạn 3 – Mở rộng quy mô và giám sát dài hạn
 Sau khi huy động được nguồn lực lớn, doanh nghiệp cần tái đầu tư hiệu quả, đảm bảo dòng tiền được sử dụng đúng mục đích và có hệ thống giám sát liên tục. Việc duy trì minh bạch trong báo cáo ESG, cập nhật tiến độ các mục tiêu môi trường và kết quả đo lường thực tế sẽ giúp doanh nghiệp tăng xếp hạng tín nhiệm ESG, tiếp tục tiếp cận vốn dễ dàng hơn ở các vòng tiếp theo, đồng thời xây dựng hình ảnh thương hiệu bền vững trên trường quốc tế.

Lộ trình này không chỉ giúp doanh nghiệp từng bước làm chủ chiến lược chuyển đổi xanh, mà còn đảm bảo hiệu quả và minh bạch trong suốt quá trình gọi vốn – một trong những yếu tố then chốt để xây dựng lòng tin với nhà đầu tư trong nước và toàn cầu.

Trong bối cảnh thị trường vốn toàn cầu dịch chuyển mạnh mẽ sang các lĩnh vực phát triển bền vững, việc gọi vốn cho chuyển đổi xanh không còn là lựa chọn mang tính chiến lược dài hạn mà đã trở thành yêu cầu bắt buộc để doanh nghiệp tồn tại, thích nghi và phát triển. Đây là xu hướng không thể đảo ngược, không phân biệt quy mô doanh nghiệp, ngành nghề hay vị trí địa lý. Những ai chậm chân sẽ phải đối mặt với nguy cơ bị loại khỏi chuỗi cung ứng, mất quyền tiếp cận vốn, và thậm chí đánh mất thị trường ngay tại nội địa.

Tuy nhiên, gọi vốn xanh không phải là một cánh cửa hẹp chỉ dành cho các tập đoàn lớn. Với lộ trình đúng đắn, chuẩn bị kỹ lưỡng và sự hỗ trợ từ hệ sinh thái chuyên nghiệp, các doanh nghiệp vừa và nhỏ hoàn toàn có thể từng bước xây dựng năng lực ESG, tiếp cận các quỹ tài chính xanh, phát hành trái phiếu bền vững hoặc gọi vốn đầu tư từ các nhà tài trợ quốc tế. Quan trọng nhất là tư duy lãnh đạo phải thay đổi: Không nhìn chuyển đổi xanh như một “gánh nặng chi phí”, mà xem đó là cơ hội nâng cấp toàn diện doanh nghiệp, từ năng lực quản trị, thương hiệu, công nghệ đến giá trị cốt lõi.

HALOBIZ cam kết đồng hành cùng doanh nghiệp trên hành trình gọi vốn chuyển đổi xanh, từ khâu chiến lược, xây dựng KPI ESG, kết nối nhà đầu tư, đến chuẩn hóa hồ sơ phát hành theo chuẩn quốc tế. Chúng tôi tin rằng, với định hướng đúng và đối tác phù hợp, doanh nghiệp Việt không chỉ thành công trong gọi vốn – mà còn vươn lên mạnh mẽ trong chuỗi giá trị xanh toàn cầu.

Liên hệ HALOBIZ ngay hôm nay để bắt đầu hành trình gọi vốn xanh bài bản, hiệu quả và bền vững!

Đặc biệt “Giải Mã Kỳ Lân và IPO ” ra đời – như một lời giải, giúp doanh nghiệp gỡ rối tư duy. Một khoá học chiến lược hướng dẫn gọi vốn, xây dựng mô hình tăng trưởng và IPO. 

Nếu bạn từng loay hoay khi gọi vốn, lúng túng trước nhà đầu tư, hay chưa rõ đâu là con đường ngắn nhất để đưa doanh nghiệp mình vươn ra công chúng – thì đây chính là bước ngoặt dành cho bạn. ‘Giải Mã Kỳ Lân & IPO’ không chỉ giúp bạn tháo gỡ những nút thắt chiến lược, mà còn trang bị tư duy tỷ phú, công cụ đòn bẩy tài chính và lộ trình IPO được chính những người trong cuộc thực hiện. Đây là cơ hội để bạn tăng tốc, bứt phá, và xây dựng một doanh nghiệp tăng trưởng theo cấp số nhân.

Cơ hội kết nối với nhà đầu tư, cố vấn cấp cao và hệ sinh thái khởi nghiệp mạnh mẽ tất cả gói gọn trong một chương trình. Đừng đợi đến khi đối thủ của bạn gọi vốn thành công hãy là người đi trước!

[ĐĂNG KÝ NGAY – NHẬN SUẤT THAM DỰ MIỄN PHÍ]