Gọi vốn thành công là một cột mốc quan trọng đối với bất kỳ startup nào. Tuy nhiên, việc sử dụng nguồn vốn một cách hiệu quả sau khi gọi vốn lại là một thách thức không nhỏ. Nhiều nhà sáng lập rơi vào tình trạng “tiền nhiều nhưng không biết tiêu sao cho đúng”, dẫn đến lãng phí nguồn lực và thậm chí là thất bại. Bài viết này HALOBIZ sẽ phân tích những sai lầm phổ biến sau khi gọi vốn và đề xuất các chiến lược sử dụng vốn hiệu quả, giúp startup phát triển bền vững.
Chi tiêu không có kế hoạch rõ ràng chi tiêu không có kế hoạch rõ ràng: Cái bẫy khiến startup sụp đổ sau gọi vốn
Một trong những sai lầm phổ biến và nguy hiểm nhất mà nhiều startup gặp phải sau khi gọi vốn thành công là chi tiêu thiếu kiểm soát, không dựa trên kế hoạch cụ thể. Việc “có tiền trong tay” dễ khiến các nhà sáng lập rơi vào cảm giác an tâm giả tạo, dẫn đến những quyết định đầu tư cảm tính, chẳng hạn như mở rộng đội ngũ quá nhanh, chạy marketing rầm rộ nhưng thiếu định hướng, hoặc đầu tư vào công nghệ xa rời nhu cầu thực tế của khách hàng.
Có đến 70% startup thất bại vì không có chiến lược sử dụng vốn hiệu quả. Con số này phản ánh một sự thật đáng báo động: Tiền không tự nhiên tạo ra thành công nếu không đi kèm tư duy quản trị tài chính chuyên nghiệp.
Một ví dụ điển hình là trường hợp của một startup trong lĩnh vực thương mại điện tử tại Đông Nam Á. Sau vòng gọi vốn Series A trị giá vài triệu đô, họ nhanh chóng chi mạnh tay vào thuê văn phòng sang trọng, tổ chức các sự kiện hoành tráng và mở rộng chi nhánh tại nhiều thành phố. Tuy nhiên, chỉ sau 18 tháng, dòng tiền cạn kiệt vì không đạt được doanh thu như kỳ vọng. Cuối cùng, họ buộc phải thu hẹp hoạt động và sa thải hàng loạt nhân sự.
Chi tiêu không có kế hoạch không chỉ gây lãng phí nguồn lực mà còn làm mất niềm tin từ nhà đầu tư. Nhiều quỹ mạo hiểm chia sẻ rằng họ sẵn sàng rót vốn tiếp nếu startup có kế hoạch tài chính rõ ràng, biết dùng tiền để tăng trưởng bền vững, thay vì đốt tiền chỉ để “làm đẹp báo cáo”.
Gọi vốn thành công không đồng nghĩa với việc bạn đã thắng cuộc. Chặng đường thực sự bắt đầu từ cách bạn dùng từng đồng vốn – có chiến lược, có lộ trình và có khả năng đo lường hiệu quả cụ thể.
Mở rộng quá nhanh, khi tăng trưởng trở thành con dao hai lưỡi
Sau khi gọi vốn thành công, nhiều startup thường rơi vào tâm lý phải “chạy thật nhanh để chứng minh giá trị”, từ đó đẩy mạnh việc mở rộng quy mô một cách ồ ạt. Tuy nhiên, việc tăng trưởng thiếu nền tảng vững chắc lại chính là nguyên nhân khiến nhiều doanh nghiệp non trẻ “chết yểu” chỉ sau một vài năm hoạt động.
Mở rộng đội ngũ khi chưa hoàn thiện văn hóa doanh nghiệp, bung sản phẩm ra nhiều thị trường mới khi chưa có đủ dữ liệu về nhu cầu khách hàng, hay chi mạnh tay cho cơ sở vật chất trong khi dòng tiền chưa ổn định, tất cả đều là những quyết định có thể khiến startup “vỡ trận”. Thực tế cho thấy, mở rộng quy mô mà thiếu chiến lược bài bản không chỉ gây áp lực tài chính mà còn làm giảm khả năng thích ứng và vận hành linh hoạt của doanh nghiệp.
Nhiều CEO có xu hướng dàn trải nguồn lực sau khi huy động được vốn, thay vì tập trung vào các mục tiêu cốt lõi. HALOBIZ khuyến nghị các nhà sáng lập nên phân bổ vốn dựa trên chiến lược rõ ràng, có thứ tự ưu tiên cụ thể, và đặc biệt là cần có cơ chế giám sát chặt chẽ từng hạng mục đầu tư. Việc này không chỉ giúp kiểm soát rủi ro mà còn gia tăng hiệu suất sử dụng vốn, yếu tố then chốt để giữ chân nhà đầu tư ở các vòng sau.
Ví dụ, một startup trong lĩnh vực edtech tại Ấn Độ từng đẩy mạnh mở rộng sang 5 thành phố chỉ trong 6 tháng sau vòng gọi vốn Series B. Kết quả là họ không thể quản lý chất lượng dịch vụ, đội ngũ vận hành thiếu năng lực địa phương hóa, và cuối cùng phải thu hẹp trở lại chỉ còn 2 thị trường cốt lõi, mất đi một lượng lớn người dùng và nhà đầu tư tiềm năng.
Tăng trưởng là điều ai cũng mong muốn sau khi gọi vốn, nhưng tăng trưởng bền vững mới là đích đến quan trọng. Startup thông minh là startup biết nói “chưa” đúng lúc chỉ mở rộng khi đã có mô hình hoạt động ổn định, dòng tiền rõ ràng và đội ngũ sẵn sàng đồng hành lâu dài.
Thiếu minh bạch tài chính: “Án tử” âm thầm sau gọi vốn
Một trong những nguyên nhân âm thầm nhưng cực kỳ nguy hiểm khiến nhiều startup thất bại sau khi gọi vốn là thiếu minh bạch trong quản lý tài chính. Khi không có một hệ thống kế toán, báo cáo chặt chẽ, rõ ràng, nhà sáng lập sẽ không biết chính xác tiền đang đi đâu, dòng tiền thực sự còn bao nhiêu và hiệu quả từ các khoản chi tiêu ra sao.
Điều này dễ dẫn đến tình trạng chi vượt ngân sách, không phân biệt được đâu là chi phí cần thiết và đâu là khoản đầu tư chưa đúng thời điểm. Tệ hơn, khi nhà đầu tư yêu cầu báo cáo tài chính hoặc cập nhật hiệu suất sử dụng vốn, startup không thể đưa ra số liệu đáng tin cậy. Mất kiểm soát tài chính không chỉ làm tổn hại đến hoạt động kinh doanh mà còn làm lung lay niềm tin từ nhà đầu tư, thậm chí có thể khiến họ rút vốn hoặc từ chối các vòng gọi vốn tiếp theo.
“Thiếu minh bạch và quản trị tài chính yếu kém” là một trong những lý do chính khiến các thương vụ đầu tư bị hủy sau vòng pitch. Nhà đầu tư hiện đại không chỉ nhìn vào ý tưởng hay tốc độ tăng trưởng, họ đặc biệt quan tâm đến việc startup dùng tiền như thế nào và liệu rằng đồng vốn họ rót vào có đang tạo ra giá trị thực sự.
Một ví dụ thực tế đến từ một startup công nghệ tại Đông Âu. Sau khi huy động được 5 triệu USD, họ không lập báo cáo chi tiết từng tháng và không có CFO độc lập để kiểm soát dòng tiền. Đến quý thứ hai, họ phát hiện mình đã tiêu gần 70% số vốn nhưng doanh thu chỉ tăng nhẹ. Khi quỹ đầu tư yêu cầu minh chứng tài chính để chuẩn bị cho vòng tiếp theo, họ không thể cung cấp được báo cáo đầy đủ, dẫn đến mất cơ hội gọi vốn tiếp và phải cắt giảm quy mô hoạt động.
Lời khuyên từ các chuyên gia HALOBIZ là: Ngay sau khi gọi vốn, startup cần xây dựng ngay hệ thống kế toán minh bạch, phân bổ chi phí theo kế hoạch và cập nhật định kỳ. Việc này không chỉ giúp kiểm soát nội bộ mà còn là cách thể hiện trách nhiệm và chuyên nghiệp trong mắt nhà đầu tư.
Xây dựng kế hoạch tài chính chi tiết
Trước khi sử dụng vốn, startup cần xây dựng một kế hoạch tài chính chi tiết, xác định rõ các hạng mục chi tiêu, dự báo dòng tiền và đặt ra các mục tiêu cụ thể. Điều này giúp đảm bảo việc sử dụng vốn hiệu quả và phù hợp với chiến lược phát triển của công ty.
Ưu tiên đầu tư vào sản phẩm và thị trường
Nguồn vốn nên được ưu tiên đầu tư vào việc hoàn thiện sản phẩm, nghiên cứu thị trường và phát triển khách hàng. Đây là những yếu tố cốt lõi giúp startup tạo ra giá trị thực sự và tăng trưởng bền vững.
Thiết lập hệ thống quản lý tài chính minh bạch
Startup cần thiết lập hệ thống quản lý tài chính minh bạch, bao gồm việc theo dõi dòng tiền, báo cáo tài chính định kỳ và kiểm toán nội bộ. Điều này không chỉ giúp kiểm soát hiệu quả sử dụng vốn mà còn tạo niềm tin với nhà đầu tư.
Đào tạo và phát triển đội ngũ nhân sự
Đầu tư vào đào tạo và phát triển đội ngũ nhân sự giúp nâng cao năng lực quản lý và vận hành của startup. Một đội ngũ mạnh sẽ đảm bảo việc sử dụng vốn hiệu quả và đạt được các mục tiêu đề ra.
Gọi vốn thành công chỉ là bước khởi đầu; việc sử dụng vốn một cách hiệu quả mới là yếu tố quyết định sự thành bại của startup. Bằng cách xây dựng kế hoạch tài chính chi tiết, ưu tiên đầu tư vào các hạng mục cốt lõi, thiết lập hệ thống quản lý minh bạch và phát triển đội ngũ nhân sự, startup có thể tận dụng tối đa nguồn vốn để phát triển bền vững.
Nếu bạn đang tìm kiếm giải pháp hỗ trợ quản lý và sử dụng vốn hiệu quả sau khi gọi vốn, hãy liên hệ với Halo Biz để được tư vấn và đồng hành trên hành trình phát triển của bạn.
THEO HALOBIZ
