IPO là gì? Cơ hội, thách thức và quy định pháp lý tại Việt Nam

Trong hành trình phát triển của doanh nghiệp, IPO (Initial Public Offering – Phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng) là một cột mốc quan trọng đánh dấu bước chuyển mình từ công ty tư nhân sang công ty đại chúng. Đây không chỉ là phương thức huy động vốn hiệu quả mà còn là chiến lược để nâng tầm uy tín, mở rộng thương hiệu và cải thiện tính minh bạch trong hoạt động doanh nghiệp.

IPO là gì?

IPO là quá trình một công ty phát hành cổ phiếu lần đầu tiên ra công chúng thông qua sàn chứng khoán. Sau khi IPO, công ty trở thành công ty đại chúng – có cổ phiếu được niêm yết và giao dịch công khai trên thị trường chứng khoán.

Mục tiêu chính của IPO là huy động vốn từ các nhà đầu tư nhằm phục vụ hoạt động kinh doanh, mở rộng sản xuất, phát triển sản phẩm hoặc tái cấu trúc tài chính. Ngoài ra, IPO còn giúp:

• Tăng tính thanh khoản cho các cổ đông hiện hữu;
  
• Thuận lợi hơn trong hoạt động sáp nhập và mua lại (M&A);
  
• Nâng cao tính minh bạch thông qua việc công bố thông tin bắt buộc;
  
• Khẳng định vị thế và khả năng tài chính của doanh nghiệp trên thị trường.

Mặt trái của IPO

Tuy mở ra nhiều cơ hội, IPO cũng mang lại không ít thách thức:

• Phân tán quyền sở hữu: Cổ đông sáng lập có thể mất quyền kiểm soát công ty.
  
• Chi phí và thời gian: Quy trình IPO đòi hỏi chi phí cao, đặc biệt với các doanh nghiệp lớn. Các khoản như phí tư vấn, kiểm toán, phát hành, công bố thông tin… đều là gánh nặng không nhỏ.
  
• Biến động quyền sở hữu: Sau IPO, cổ phiếu công ty sẽ chịu tác động của thị trường và nhà đầu tư, dẫn đến cơ cấu sở hữu thay đổi liên tục.
  
• Trách nhiệm công bố thông tin: Doanh nghiệp phải tuân thủ chặt chẽ quy định công bố thông tin định kỳ, báo cáo tài chính, sự kiện bất thường…
  

Điều kiện để IPO tại Việt Nam

Theo Luật Chứng khoán 2019, để một công ty cổ phần đủ điều kiện chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng, cần đáp ứng các tiêu chí sau:

1. Vốn điều lệ: Đã góp đủ và đạt mức tối thiểu 30 tỷ đồng theo sổ sách kế toán tại thời điểm đăng ký.
   
2. Kết quả kinh doanh: Trong 2 năm liền kề trước năm IPO, công ty phải hoạt động có lãi, không có lỗ lũy kế.
   
3. Phương án phát hành: Phải được Đại hội đồng cổ đông thông qua, có kế hoạch sử dụng vốn rõ ràng.
   
4. Tỷ lệ cổ phiếu phân phối ra công chúng:
   
   • Tối thiểu 15% cổ phiếu có quyền biểu quyết cho ít nhất 100 nhà đầu tư không phải cổ đông lớn;
     
   • Trường hợp vốn điều lệ từ 1.000 tỷ đồng trở lên: Tối thiểu 10%.
     
5. Cam kết cổ đông lớn: Cổ đông lớn trước IPO phải cùng nắm giữ ít nhất 20% vốn điều lệ trong tối thiểu một năm sau IPO.
   
6. Tư cách pháp lý: Không trong quá trình bị điều tra hình sự, không có tiền án chưa được xóa liên quan đến tội phạm kinh tế.
   
7. Tư vấn phát hành: Phải có công ty chứng khoán tư vấn (trừ khi công ty phát hành là công ty chứng khoán).
   
8. Cam kết niêm yết/đăng ký giao dịch: Sau IPO, công ty phải thực hiện niêm yết hoặc đăng ký giao dịch trên sàn chứng khoán.
   
9. Tài khoản phong tỏa: Mở tài khoản phong tỏa để nhận tiền mua cổ phiếu từ đợt phát hành.
   

IPO không đơn thuần là hoạt động tài chính, mà là chiến lược dài hạn thể hiện tầm nhìn phát triển của doanh nghiệp. Tuy nhiên, trước khi đưa ra quyết định IPO, công ty cần chuẩn bị kỹ lưỡng cả về tài chính, pháp lý và chiến lược quản trị. Với môi trường kinh doanh tại Việt Nam đang ngày càng minh bạch và hội nhập sâu với quốc tế, IPO sẽ tiếp tục là lựa chọn hấp dẫn đối với nhiều doanh nghiệp có tham vọng vươn xa.

Hãy để HALOBIZ đồng hành cùng bạn

Trong hành trình chinh phục giấc mơ IPO, sự hỗ trợ, định hướng từ các chuyên gia giàu kinh nghiệm là yếu tố quan trọng giúp doanh nghiệp vượt qua các thách thức. Duy nhất tại HALOBIZ, chúng tôi mang đến các chương trình độc quyền chuẩn quốc tế giúp bạn tự tin hơn trong từng bước chinh phục khát vọng lớn. Khi tham gia các chương trình tại HALOBIZ bạn sẽ được: Hướng dẫn bạn cách tư duy, kỹ năng thực chiến và xây dựng doanh nghiệp để có thể hấp thụ bất kể nguồn vốn ở nơi nào mà bạn muốn chạm đến; Xây dựng lộ trình phát triển doanh nghiệp bền vững. Chương trình chỉ phù hợp cho những chủ doanh nghiệp thực sự DÁM và MUỐN phát triển doanh nghiệp một cách đột phá.

Thông tin về chương trình: Giải mã Kỳ Lân & IPO

Nhận ngay chương trình chi tiết của HALOBIZ tại đây.