Rất nhiều doanh nghiệp khởi nghiệp tại Việt Nam đang rơi vào tình trạng “giậm chân tại chỗ”:Doanh thu không tăng, thị phần co lại, đội ngũ mất động lực và quan trọng nhất—không có vốn để phát triển. Nhà đầu tư không rót vốn cho một doanh nghiệp thiếu đà tăng trưởng, và doanh nghiệp thì không thể tăng trưởng nếu không có vốn.
Đây là vòng luẩn quẩn đang khiến không ít doanh nhân rơi vào bế tắc, mất niềm tin vào chính mô hình mình đang xây dựng. Mong muốn được vươn lên, thoát khỏi lối mòn và thực sự “bật lên” là điều mà mọi nhà sáng lập đều khát khao. Nhưng muốn “lột xác” không thể chỉ dựa vào may mắn hay chăm chỉ—cần một thứ mạnh mẽ hơn: Tư duy đột phá.
Bài viết này, HALOBIZ phân tích sâu gốc rễ của vấn đề, chỉ ra tư duy cũ đang kìm hãm doanh nghiệp như thế nào, đồng thời đề xuất một lộ trình tư duy – hành động – triển khai thực tế, giúp doanh nghiệp thoát khỏi bế tắc tăng trưởng và sẵn sàng bước vào cuộc chơi gọi vốn chuyên nghiệp.
1. Tư Duy Đột Phá Là Gì và Vì Sao Quan Trọng?
Tư duy đột phá là khả năng nhìn nhận một vấn đề theo cách hoàn toàn mới, khác biệt với tư duy tuyến tính hay cải tiến thông thường. Thay vì tìm cách làm tốt hơn những gì đã có, doanh nghiệp sở hữu tư duy đột phá sẽ đặt lại toàn bộ câu hỏi gốc rễ: “Liệu chúng ta có đang đi đúng hướng không?”, “Có cách nào khác tốt hơn mà chưa ai nghĩ đến không?” Đây là tư duy đưa doanh nghiệp thoát khỏi lối mòn, thoát khỏi sự cạnh tranh thuần túy về giá, tốc độ hay nguồn lực.
Trong bối cảnh kinh tế biến động, công nghệ thay đổi nhanh chóng, nếu chỉ bám vào lối tư duy cũ, doanh nghiệp sẽ dễ dàng bị bỏ lại phía sau. Thực tế cho thấy, phần lớn các mô hình kinh doanh sụp đổ không phải vì thiếu vốn hay nhân sự, mà vì thiếu khả năng thích nghi – cụ thể là thiếu một tư duy đủ mạnh để nhìn thấy cơ hội trong khủng hoảng. Doanh nghiệp càng nhỏ càng cần tư duy đột phá để vượt mặt đối thủ lớn nhờ sự nhanh nhạy, linh hoạt và sáng tạo.
Đặc biệt, trong giai đoạn gọi vốn, nhà đầu tư không chỉ nhìn vào con số tài chính, mà còn đánh giá rất cao cách doanh nghiệp tư duy về tương lai. Một chiến lược đột phá, một góc nhìn mới mẻ, một giải pháp khác biệt có thể giúp doanh nghiệp trở thành “ứng viên sáng giá” ngay cả khi quy mô còn nhỏ. Vì vậy, tư duy đột phá không chỉ là kỹ năng lãnh đạo, mà là yếu tố sống còn trong hành trình xây dựng và mở rộng doanh nghiệp.
2. Biện Pháp Kích Hoạt Tư Duy Đột Phá
Tư duy đột phá không phải là khả năng bẩm sinh, mà là một kỹ năng hoàn toàn có thể rèn luyện và xây dựng trong môi trường doanh nghiệp. Để kích hoạt tư duy này, điều đầu tiên là phải giải phóng doanh nghiệp khỏi sự sợ sai, sợ thất bại, sợ thay đổi. Văn hóa doanh nghiệp cần tạo điều kiện cho các ý tưởng “ngược dòng” được thử nghiệm và không phán xét ngay từ ban đầu. Khi nhân sự được phép đề xuất, phản biện, thậm chí là đặt lại cả vấn đề đang tồn tại, thì không gian đổi mới thực sự mới hình thành.
Một trong những cách tiếp cận hiệu quả là tư duy thiết kế (design thinking). Thay vì đưa ra giải pháp từ bàn giấy, phương pháp này khuyến khích thấu hiểu sâu sắc vấn đề của khách hàng, thử nghiệm nhanh, sai sớm, sửa nhanh. Tư duy thiết kế không chỉ tạo ra sản phẩm tốt hơn, mà còn giúp đội ngũ học được cách tư duy linh hoạt, không bị giới hạn bởi giả định cũ.
Tổ chức các buổi chia sẻ chéo giữa các phòng ban, đội nhóm cũng góp phần tạo ra sự liên kết về góc nhìn. Nhiều ý tưởng đột phá trong lịch sử không đến từ chuyên gia lĩnh vực, mà đến từ người “ngoài cuộc” có góc nhìn đơn giản, khác biệt. Doanh nghiệp cũng nên áp dụng nguyên tắc “phá giới hạn suy nghĩ” – không rập khuôn vào ngành nghề mình đang làm, mà mở rộng liên tưởng sang các lĩnh vực khác để tìm cảm hứng mới.
Và cuối cùng, lãnh đạo cần giữ vai trò “người kích hoạt”, không phải “người kiểm soát”. Họ phải là người tiên phong thay đổi cách đặt câu hỏi, dám loại bỏ mô hình cũ khi cần thiết, và trao quyền để nhân sự dám thử nghiệm giải pháp mới mẻ.
3. Quan Trọng của Quản Trị Đổi Mới
Tư duy đột phá, nếu không được đưa vào hệ thống vận hành, sẽ sớm trở thành “ý tưởng trên giấy”. Đây là lý do quản trị đổi mới đóng vai trò then chốt. Đổi mới không chỉ dừng ở việc có ý tưởng hay, mà là khả năng chuyển hóa ý tưởng thành giá trị thực tiễn, thông qua quy trình, công cụ và sự phối hợp giữa các bộ phận trong doanh nghiệp.
Một trong những điểm yếu phổ biến của các doanh nghiệp Việt Nam là quá phụ thuộc vào người sáng lập, thiếu hệ thống ghi nhận và nhân bản ý tưởng đổi mới. Không có quy trình tiếp nhận – đánh giá – thử nghiệm – triển khai, các ý tưởng dễ bị “chết yểu” do thiếu nguồn lực hoặc bị bỏ quên vì không ai chịu trách nhiệm theo đuổi. Đây là nơi quản trị đổi mới cần được xây dựng như một cấu phần chính trong chiến lược phát triển doanh nghiệp.
Doanh nghiệp cần thiết kế một quy trình đổi mới nội bộ rõ ràng: Từ khâu tiếp nhận đề xuất, phân tích mức độ khả thi, lên kế hoạch thử nghiệm, triển khai thử, rồi mới mở rộng. Kèm theo đó là các chỉ số đo lường cụ thể để theo dõi hiệu quả đổi mới (ví dụ: Số sáng kiến được triển khai thực tế, tỷ lệ ý tưởng thành công, chi phí tiết kiệm sau cải tiến…).
Một yếu tố khác không thể thiếu là văn hóa hỗ trợ đổi mới: Nơi mọi cá nhân đều cảm thấy an toàn khi đóng góp ý tưởng, không sợ bị phán xét hay thất bại. Lãnh đạo cần đóng vai trò như “huấn luyện viên chiến lược”, giúp gỡ rối và định hướng khi nhóm đổi mới gặp khó khăn, đồng thời không biến sự đổi mới thành phong trào ngắn hạn mà phải duy trì tính bền vững trong nhiều năm. Khi đổi mới trở thành một phần trong cấu trúc quản trị, doanh nghiệp không chỉ tồn tại mà còn sẵn sàng thích nghi và vươn lên trong mọi hoàn cảnh.
4. Ví Dụ Thực Tiễn: Khi Tư Duy Đột Phá Khai Sáng Thành Công
Không ít những thành công mang tính lịch sử đều bắt nguồn từ tư duy đột phá—nơi người lãnh đạo không đi theo “cách làm đúng” mà tìm ra “cách làm khác biệt”. Những ví dụ điển hình trên thế giới đã chứng minh điều này là hoàn toàn có thể.
Steve Jobs không tạo ra điện thoại, nhưng ông tạo ra iPhone—một thiết bị gộp cả điện thoại, máy tính, máy ảnh, trình phát nhạc, tất cả trong một thiết kế tinh giản chưa từng có. Ông đặt câu hỏi khác biệt: “Tại sao điện thoại không thể là một thiết bị trải nghiệm hoàn chỉnh?” Kết quả là Apple không chỉ lột xác, mà còn định hình lại cả ngành công nghệ di động toàn cầu.
Tại Việt Nam, một số startup cũng đang tận dụng tư duy đột phá để vượt qua giới hạn nguồn lực. Ví dụ, một doanh nghiệp trong lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao đã quyết định không bán máy móc, mà cung cấp mô hình “nông trại trọn gói” giúp nông dân không cần sở hữu công nghệ vẫn có thể canh tác hiệu quả. Sự dịch chuyển từ “bán sản phẩm” sang “bán kết quả” đã mở ra hướng đi hoàn toàn mới, được nhiều quỹ đầu tư chú ý dù quy mô ban đầu rất nhỏ.
Điểm chung của những câu chuyện thành công này không phải là may mắn hay vốn lớn, mà là dám đặt câu hỏi lại toàn bộ mô hình đang có, sẵn sàng chấp nhận rủi ro ban đầu để theo đuổi giải pháp khác biệt. Khi doanh nghiệp dám bước ra khỏi vùng an toàn, vượt qua những giới hạn tưởng chừng đã cố định, họ sẽ phát hiện ra vùng đất đầy tiềm năng mà ít ai khai phá. Tư duy đột phá không đảm bảo thành công tức thì, nhưng chắc chắn là con đường duy nhất dẫn đến sự khác biệt dài hạn và tăng trưởng bền vững.
5. Ở Việt Nam: Rào Cản và Giải Pháp Đột Phá Trong Quản Trị
Tại Việt Nam, không ít doanh nghiệp tư nhân dù có tiềm năng nhưng vẫn “không thể lớn” do vướng phải những rào cản quản trị tồn tại lâu đời. Một trong những rào cản lớn nhất là tư duy “gia đình trị” – khi người sáng lập ôm hết quyền lực, không phân tách rạch ròi giữa sở hữu và điều hành. Theo khảo sát, chỉ khoảng 17% doanh nghiệp Việt áp dụng cơ chế quản trị tách biệt, trong khi con số này ở các nước OECD là 65%. Đây là minh chứng rõ ràng cho thấy sự chậm tiến về quản trị đang làm chậm đà phát triển chung của toàn nền kinh tế tư nhân.
Thêm vào đó, nhiều doanh nghiệp có xu hướng “làm cho đủ sống”, ngại minh bạch, ngại thay đổi, và không thực sự có tư duy tăng trưởng dài hạn. Điều này khiến họ dễ dàng bị bỏ lại trong cuộc chơi gọi vốn và hội nhập. Nhà đầu tư hiện đại không chỉ tìm kiếm doanh nghiệp lợi nhuận cao, mà cần một mô hình rõ ràng, minh bạch, có khả năng nhân rộng – điều mà quản trị lạc hậu không thể đáp ứng.
Giải pháp mang tính đột phá là chuyển đổi tư duy quản trị, đưa các yếu tố hiện đại như KPI, quản trị theo dữ liệu, kiểm toán độc lập, hệ thống báo cáo nội bộ… vào vận hành hằng ngày. Doanh nghiệp cần học cách tách mình khỏi người sáng lập, trao quyền cho đội ngũ quản lý, đồng thời thiết lập văn hóa minh bạch – sẵn sàng “soi sáng” những điểm yếu để cải thiện liên tục.
Đây không chỉ là thay đổi về kỹ thuật, mà là một cuộc cách mạng về nhận thức. Doanh nghiệp muốn lột xác phải bắt đầu từ bên trong—từ tư duy của người lãnh đạo, cho tới cách vận hành từng bộ phận nhỏ nhất. Khi quản trị thay đổi, dòng tiền và cơ hội đầu tư sẽ đến, vì vốn luôn tìm đến nơi minh bạch, hiệu quả và sẵn sàng tăng trưởng thần tốc.
Doanh nghiệp không tăng trưởng thì không thể thu hút vốn. Mà không có vốn, cũng không thể tăng trưởng. Vòng luẩn quẩn này chỉ có thể phá vỡ bằng một yếu tố then chốt: Tư duy đột phá. Đó là khả năng nhìn thấy lối đi mới khi cả thị trường vẫn đang đi theo lối cũ. Là dám thách thức tư duy quen thuộc, dám làm khác và sẵn sàng làm lại từ đầu nếu cần thiết.
Tuy nhiên, tư duy đột phá không tự đến – nó đòi hỏi sự chuẩn bị, môi trường hỗ trợ và hệ thống quản trị đủ linh hoạt để biến đổi ý tưởng thành kết quả cụ thể. Đây là lúc doanh nghiệp cần nhìn lại mô hình hiện tại, đánh giá xem điều gì đang thật sự kìm hãm sự phát triển: là sản phẩm, đội ngũ, chiến lược hay cách chúng ta đang suy nghĩ?
Đặc biệt “TĂNG TRƯỞNG THẦN TỐC X10 QUY MÔ” ra đời – như một lời giải, giúp doanh nghiệp gỡ rối tư duy. Một khóa học chiến lược hướng dẫn gọi vốn, xây dựng mô hình tăng trưởng và IPO.
Nếu bạn từng loay hoay khi gọi vốn, lúng túng trước nhà đầu tư, hay chưa rõ đâu là con đường ngắn nhất để đưa doanh nghiệp mình vươn ra công chúng – thì đây chính là bước ngoặt dành cho bạn. ‘TĂNG TRƯỞNG THẦN TỐC X10 QUY MÔ’ không chỉ giúp bạn tháo gỡ những nút thắt chiến lược, mà còn trang bị tư duy tỷ phú, công cụ đòn bẩy tài chính và lộ trình IPO được chính những người trong cuộc thực hiện. Đây là cơ hội để bạn tăng tốc, bứt phá, và xây dựng một doanh nghiệp tăng trưởng theo cấp số nhân.
Cơ hội kết nối với nhà đầu tư, cố vấn cấp cao và hệ sinh thái khởi nghiệp mạnh mẽ tất cả gói gọn trong một chương trình. Đừng đợi đến khi đối thủ của bạn gọi vốn thành công hãy là người đi trước!
[ĐĂNG KÝ NGAY – NHẬN SUẤT THAM DỰ MIỄN PHÍ]
