Nhà đầu tư quan tâm điều gì nhất khi doanh nghiệp IPO?

Khi một doanh nghiệp chuẩn bị IPO, đó không chỉ là cột mốc huy động vốn – mà là bước ngoặt quyết định doanh nghiệp có thực sự “lớn lên” hay chỉ dừng lại ở giấc mơ. Ở phía bên kia, nhà đầu tư lại mang trong mình nỗi lo ngại khác: Liệu số vốn họ bỏ ra có được bảo toàn và sinh lời, hay tan biến trong làn sóng thị trường đầy biến động?

Nhà đầu tư luôn khao khát tìm thấy một doanh nghiệp đủ minh bạch, đủ năng lực và đủ tầm nhìn – nơi mà mỗi đồng vốn đầu tư không chỉ mang lại lợi nhuận, mà còn tạo nên giá trị dài hạn. Trong khi đó, doanh nghiệp lại trăn trở: Làm sao để chứng minh giá trị thật của mình? Làm sao để tạo niềm tin nơi những người cầm tiền thông minh và khắt khe nhất?

Thực tế cho thấy, phần lớn các đợt IPO thất bại không vì doanh nghiệp yếu, mà vì họ chưa hiểu rõ điều nhà đầu tư thực sự quan tâm. Chính sự lệch pha này khiến nhiều cơ hội vàng trôi qua, dù sản phẩm tốt, mô hình kinh doanh hấp dẫn, nhưng niềm tin lại chưa đủ.

Bài viết này, HALOBIZ sẽ cùng bạn bóc tách những góc nhìn sâu nhất từ phía nhà đầu tư khi doanh nghiệp IPO – họ nghĩ gì, họ sợ gì, và điều gì khiến họ quyết định “xuống tiền”. Từ đó, giúp doanh nghiệp định hình chiến lược, chuẩn bị lộ trình IPO bài bản và hấp dẫn, không chỉ để gọi vốn, mà để trở thành thương hiệu được săn đón trên thị trường chứng khoán.

1. Nhà đầu tư quan tâm điều gì khi doanh nghiệp IPO?

Trong bối cảnh thị trường vốn Việt Nam ngày càng sôi động, nhà đầu tư khi tham gia IPO không chỉ tìm kiếm cơ hội sinh lời mà còn đánh giá toàn diện “sức khỏe” doanh nghiệp. Họ quan tâm trước hết đến năng lực tài chính – bao gồm tốc độ tăng trưởng doanh thu, lợi nhuận ròng và dòng tiền ổn định. Tiếp đến là mô hình kinh doanh có khả năng mở rộng, tạo lợi thế cạnh tranh rõ rệt so với đối thủ.

Yếu tố định giá cổ phiếu hợp lý được xem như thước đo niềm tin: Giá phát hành phải phản ánh đúng giá trị thực và tiềm năng tương lai. Ngoài ra, đội ngũ lãnh đạo, mức độ minh bạch thông tin và kế hoạch sử dụng vốn sau IPO là những điểm quyết định hành vi đầu tư. Hiện nay, xu hướng nhà đầu tư chú trọng đến tính bền vững, ESG và năng lực đổi mới sáng tạo ngày càng rõ nét, phản ánh tư duy đầu tư dài hạn trong kỷ nguyên minh bạch dữ liệu.

2. Mô hình kinh doanh và năng lực cạnh tranh

Trong giai đoạn chuẩn bị IPO, mô hình kinh doanh đóng vai trò trung tâm trong việc định hình giá trị doanh nghiệp và mức độ hấp dẫn với nhà đầu tư. Một mô hình hiệu quả cần chứng minh được khả năng tạo dòng tiền ổn định, mở rộng quy mô linh hoạt và thích ứng nhanh với biến động thị trường. Hiện nay, xu hướng đầu tư chuyển dịch mạnh sang các doanh nghiệp sở hữu mô hình kinh doanh dựa trên nền tảng dữ liệu, công nghệ số và mô hình tài chính bền vững. Nhà đầu tư đánh giá cao doanh nghiệp có hệ sinh thái sản phẩm – dịch vụ liên kết, tạo giá trị gia tăng thay vì phụ thuộc vào một nguồn thu duy nhất.

Bên cạnh đó, năng lực cạnh tranh được thể hiện qua vị thế thương hiệu, thị phần, chi phí vận hành và mức độ đổi mới sáng tạo. Doanh nghiệp chuẩn bị IPO cần chứng minh chiến lược khác biệt, khả năng giữ chân khách hàng, cùng lộ trình tăng trưởng dài hạn dựa trên lợi thế riêng có để thu hút vốn đầu tư chất lượng.

3. Định giá cổ phiếu hợp lý

Trong quá trình IPO, định giá cổ phiếu là yếu tố then chốt ảnh hưởng trực tiếp đến quyết định của nhà đầu tư. Một mức giá hợp lý phải phản ánh trung thực giá trị nội tại, tiềm năng tăng trưởng và mức độ rủi ro của doanh nghiệp. Hiện nay, phương pháp định giá phổ biến gồm chiết khấu dòng tiền (DCF), so sánh P/E, P/B với các doanh nghiệp cùng ngành và định giá theo giá trị thị trường. Nhà đầu tư thường ưu tiên doanh nghiệp có chiến lược tài chính minh bạch, biên lợi nhuận cao và tăng trưởng ổn định, vì đây là nền tảng để giá cổ phiếu tăng bền vững sau niêm yết.

Tuy nhiên, nếu doanh nghiệp định giá quá cao, vượt xa khả năng sinh lời thực tế, nhà đầu tư sẽ coi đó là tín hiệu rủi ro. Ngược lại, mức định giá hợp lý, có dư địa tăng trưởng, thể hiện sự chuyên nghiệp và tầm nhìn dài hạn, giúp tạo dựng niềm tin, duy trì thanh khoản và thu hút dòng vốn bền vững sau IPO.

4. Ban lãnh đạo và quản trị doanh nghiệp

Trong một thương vụ IPO, yếu tố con người – cụ thể là ban lãnh đạo và cơ chế quản trị – được xem là “trái tim” của niềm tin đầu tư. Nhà đầu tư không chỉ nhìn vào số liệu tài chính mà còn đánh giá tư duy chiến lược, năng lực điều hành và đạo đức nghề nghiệp của đội ngũ quản trị. Một ban lãnh đạo có tầm nhìn rõ ràng, khả năng ra quyết định nhanh và tuân thủ nguyên tắc minh bạch sẽ giúp doanh nghiệp phát triển ổn định sau IPO.

Hiện nay, thị trường chứng khoán Việt Nam ngày càng ưu tiên doanh nghiệp áp dụng chuẩn quản trị hiện đại, có hội đồng độc lập, cơ chế giám sát rủi ro và chính sách cổ tức minh bạch. Bên cạnh đó, yếu tố kế thừa lãnh đạo và đào tạo đội ngũ kế cận cũng được đánh giá cao vì thể hiện tính bền vững dài hạn. Một doanh nghiệp sở hữu ban điều hành chuyên nghiệp, cam kết đồng hành cùng cổ đông chính là nền móng cho sự thành công bền vững sau IPO.

5. Môi trường ngành và tiềm năng thị trường

Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu biến động nhanh, môi trường ngành và tiềm năng thị trường trở thành tiêu chí quan trọng khi nhà đầu tư đánh giá một doanh nghiệp chuẩn bị IPO. Họ không chỉ xem xét doanh nghiệp mạnh hay yếu, mà còn phân tích xu hướng tăng trưởng của toàn ngành, khả năng mở rộng thị phần và mức độ ảnh hưởng của chính sách vĩ mô. Những lĩnh vực có tiềm năng dài hạn như công nghệ, năng lượng tái tạo, logistics, chăm sóc sức khỏe và tài chính số hiện được giới đầu tư đặc biệt quan tâm vì phù hợp với xu hướng tiêu dùng và chuyển đổi xanh toàn cầu.

Bên cạnh đó, các yếu tố như rào cản gia nhập thị trường, mức độ cạnh tranh, nhu cầu tiêu dùng nội địa và cơ hội xuất khẩu cũng tác động trực tiếp đến sức hấp dẫn của doanh nghiệp khi IPO. Doanh nghiệp có khả năng đón đầu xu hướng, đầu tư đổi mới công nghệ và mở rộng hệ sinh thái dịch vụ sẽ được đánh giá cao hơn, bởi họ không chỉ bán cổ phiếu – họ bán tương lai tăng trưởng.

6. Minh bạch thông tin và báo cáo tài chính

Đối với nhà đầu tư, minh bạch thông tin là yếu tố sống còn trong mọi quyết định tham gia IPO. Một doanh nghiệp có hệ thống báo cáo rõ ràng, nhất quán và tuân thủ chuẩn mực kế toán quốc tế thể hiện sự chuyên nghiệp và uy tín trong quản trị tài chính. Minh bạch không chỉ là việc công bố số liệu, mà còn là cách doanh nghiệp truyền đạt sự thật về năng lực hoạt động, chiến lược tăng trưởng và quản lý rủi ro.

Hiện nay, các nhà đầu tư đặc biệt quan tâm đến tính trung thực của báo cáo tài chính, độ tin cậy của đơn vị kiểm toán và mức độ công khai thông tin quản trị nội bộ. Doanh nghiệp áp dụng hệ thống báo cáo theo tiêu chuẩn IFRS, có kiểm toán độc lập quốc tế và duy trì công bố thông tin định kỳ, thường được đánh giá cao hơn. Ngược lại, việc che giấu nợ xấu, doanh thu ảo hay thiếu nhất quán dữ liệu sẽ làm mất niềm tin ngay lập tức, khiến giá trị IPO suy giảm nghiêm trọng. Minh bạch chính là cam kết đầu tiên của doanh nghiệp với nhà đầu tư.

7. Chiến lược sử dụng vốn sau IPO

Sau khi huy động được nguồn vốn từ IPO, điều nhà đầu tư quan tâm nhất là doanh nghiệp sẽ sử dụng số tiền đó như thế nào. Một kế hoạch sử dụng vốn rõ ràng, có lộ trình và mục tiêu cụ thể thể hiện tầm nhìn dài hạn và năng lực quản trị chiến lược của ban lãnh đạo. Nhà đầu tư kỳ vọng dòng vốn huy động được sẽ được phân bổ vào những dự án tạo giá trị thực, như mở rộng nhà máy, đầu tư công nghệ, phát triển sản phẩm mới hoặc tái cấu trúc để tối ưu hiệu quả vận hành.

Hiện nay, xu hướng toàn cầu cho thấy nhà đầu tư ưu tiên doanh nghiệp có chiến lược sử dụng vốn gắn với phát triển bền vững, tập trung vào chuyển đổi xanh, giảm phát thải, chuyển đổi số và tăng năng suất nội lực. Ngược lại, việc thiếu kế hoạch cụ thể, sử dụng vốn kém minh bạch hoặc phục vụ mục tiêu ngắn hạn sẽ khiến nhà đầu tư mất niềm tin. Một chiến lược phân bổ vốn khoa học, được giám sát chặt chẽ, chính là cam kết phát triển bền vững sau IPO.

8. Các ví dụ điển hình về IPO thành công và thất bại

Nhìn lại thực tế, thị trường chứng khoán Việt Nam và thế giới đã chứng kiến nhiều thương vụ IPO để lại dấu ấn sâu sắc. Những doanh nghiệp thành công thường có điểm chung là chiến lược minh bạch, định giá hợp lý và định hướng tăng trưởng rõ ràng. Tại Việt Nam, Vinamilk là ví dụ tiêu biểu: IPO sớm, quản trị chuyên nghiệp và liên tục tăng trưởng ổn định suốt hai thập kỷ. Vietjet Air cũng ghi dấu khi IPO năm 2017, huy động được hơn 1 tỷ USD, mở ra giai đoạn phát triển mạnh mẽ nhờ mô hình chi phí thấp và khả năng quản trị linh hoạt.

Ngược lại, một số thương vụ thất bại cho thấy bài học đắt giá về định giá quá cao, quản trị yếu và thiếu minh bạch. Các nhà đầu tư ngày nay thận trọng hơn, họ không chỉ mua cổ phiếu mà mua cả niềm tin vào mô hình quản trị và chiến lược phát triển. Vì vậy, sự chuẩn bị kỹ lưỡng và cam kết minh bạch là yếu tố quyết định giúp doanh nghiệp biến IPO thành bệ phóng chứ không phải phép thử rủi ro.

9. Những sai lầm khiến nhà đầu tư rời xa IPO

Một thương vụ IPO có thể thất bại không phải vì thị trường xấu, mà bởi doanh nghiệp chưa thấu hiểu kỳ vọng của nhà đầu tư. Sai lầm phổ biến đầu tiên là định giá phi thực tế, khi doanh nghiệp “thổi phồng” tiềm năng mà không có cơ sở tài chính vững chắc, khiến nhà đầu tư mất niềm tin ngay từ đầu. Tiếp theo là thiếu minh bạch báo cáo, sử dụng dữ liệu tài chính chưa được kiểm toán độc lập hoặc công bố thông tin không đồng nhất. Điều này tạo ra rủi ro lớn trong mắt giới đầu tư tổ chức.

Một lỗi nghiêm trọng khác là ban lãnh đạo thiếu kinh nghiệm hoặc thay đổi liên tục, dẫn đến chiến lược IPO thiếu ổn định. Ngoài ra, việc không có kế hoạch tăng trưởng hậu IPO, hoặc sử dụng vốn sai mục đích, khiến nhiều doanh nghiệp sụt giảm giá trị chỉ sau vài tháng niêm yết. Trong thời đại dữ liệu mở, nhà đầu tư đánh giá nhanh và rút vốn nhanh – vì thế, doanh nghiệp muốn IPO thành công phải xây dựng uy tín và niềm tin trước khi nghĩ đến con số huy động.

10. Xu hướng IPO toàn cầu và cơ hội cho doanh nghiệp Việt

Thị trường IPO toàn cầu đang bước vào giai đoạn phục hồi mạnh mẽ nhờ tín hiệu tích cực từ tăng trưởng kinh tế và sự bùng nổ của các ngành công nghệ mới. Trong năm 2025, dòng vốn đầu tư đang dịch chuyển về các lĩnh vực đổi mới sáng tạo, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo (AI), năng lượng tái tạo, công nghệ sinh học và tài chính số. Những doanh nghiệp sở hữu mô hình kinh doanh bền vững, gắn với chuyển đổi xanh và quản trị ESG, đang được các quỹ đầu tư quốc tế săn đón mạnh mẽ.

Tại Việt Nam, xu hướng IPO cũng cho thấy sự chuyển mình rõ nét. Ngày càng nhiều doanh nghiệp tư nhân quy mô vừa và lớn chủ động chuẩn bị hồ sơ IPO, thay vì chờ đợi cơ hội. Các lĩnh vực như sản xuất công nghệ cao, bán lẻ thông minh, dịch vụ số và logistics xanh được đánh giá là “điểm sáng” thu hút vốn. Đây là thời điểm vàng để doanh nghiệp Việt chuẩn bị kỹ lưỡng, chuẩn hóa báo cáo tài chính và quản trị theo chuẩn quốc tế, nhằm đón đầu làn sóng đầu tư toàn cầu đang hướng tới thị trường Đông Nam Á.

CHIẾN LƯỢC GỌI VỐN CHO DOANH NGHIỆP

Gỡ rối tư duy tài chính – Bứt phá tăng trưởng – Sẵn sàng IPO

“CHIẾN LƯỢC GỌI VỐN CHO DOANH NGHIỆP” ra đời như một lời giải chiến lược toàn diện, giúp chủ doanh nghiệp, startup và nhà đầu tư hiểu đúng – làm đúng – gọi vốn thành công.

Khóa học giúp bạn:
– Nắm vững 9 chiến lược gọi vốn thực chiến và thiết kế bản đồ IPO
–  Hiểu rõ tâm lý nhà đầu tư và vòng vốn
– Ứng dụng đòn bẩy tài chính để tăng trưởng cấp số nhân
– Kết nối cố vấn cấp cao – nhà đầu tư – hệ sinh thái khởi nghiệp

Gọi vốn không chỉ là giải pháp tài chính, mà là chìa khóa giúp doanh nghiệp duy trì dòng tiền khỏe mạnh ngay cả khi chưa có lãi. Đó cũng là con đường ngắn nhất để tạo ra những triệu phú và tỷ phú – những người biết tận dụng đòn bẩy tài chính và nguồn lực từ nhà đầu tư để tăng trưởng thần tốc. Trong hành trình kinh doanh, sớm hay muộn doanh nghiệp cũng phải gọi vốn, vì vậy biết sớm – làm sớm – làm đúng sẽ giúp bạn đi trước và vững vàng hơn trên thị trường. 

Gọi vốn không còn là lựa chọn, mà là kỹ năng bắt buộc của mọi doanh nhân thành công. Rất nhiều học viên của HALOBIZ đã gọi vốn thành công, biến ý tưởng thành hiện thực và mở rộng quy mô kinh doanh. Trong khi đó, đối thủ của bạn đang áp dụng chính những chiến lược này mỗi ngày – và nếu bạn chưa biết, đó chính là thiệt thòi lớn nhất của bạn hôm nay.

Cơ hội kết nối với nhà đầu tư, cố vấn cấp cao và hệ sinh thái khởi nghiệp mạnh mẽ tất cả gói gọn trong một chương trình. Đừng đợi đến khi đối thủ của bạn gọi vốn thành công – hãy là người đi trước!

NHẬN ƯU ĐÃI THAM DỰ MIỄN PHÍ NGAY !