Gọi vốn thành công là bước ngoặt quan trọng giúp startup tăng tốc phát triển. Tuy nhiên, không ít doanh nghiệp trẻ lại sụp đổ ngay sau khi nhận được dòng tiền đầu tiên. Nguyên nhân không nằm ở việc thiếu vốn, mà ở cách sử dụng vốn sai lầm, thiếu chiến lược và thiếu kiểm soát. Bài viết này, HALOBIZ sẽ chỉ ra những sai lầm phổ biến trong quá trình sử dụng vốn khiến startup thất bại, từ đó giúp nhà sáng lập trẻ và lãnh đạo doanh nghiệp tránh vết xe đổ.
1. Chi Tiêu Không Kiểm Soát: Đốt Tiền Vào Những Thứ Không Sinh Lợi
Chi tiêu không kiểm soát là một trong những nguyên nhân hàng đầu khiến các doanh nghiệp khởi nghiệp thất bại, đặc biệt là trong giai đoạn đầu khi nguồn lực tài chính còn hạn chế. Theo báo cáo của CB Insights, có đến 38% startup thất bại do cạn kiệt tiền mặt hoặc không thể huy động thêm vốn .
Hệ quả của việc chi tiêu không kiểm soát
Một ví dụ điển hình là Zero Grocery, một startup giao hàng tạp hóa không sử dụng nhựa tại Mỹ. Dù đã huy động được 12 triệu USD vào tháng 2 năm 2022, công ty vẫn phải đóng cửa chỉ sau một tháng hoạt động do không thể duy trì hoạt động trong môi trường cạnh tranh khốc liệt và chi phí vận hành cao .
Giải pháp: Kiểm soát chi tiêu và dòng tiền hiệu quả
Để tránh rơi vào tình trạng tương tự, các doanh nghiệp khởi nghiệp nên:
Chi tiêu không kiểm soát có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng, đặc biệt là đối với các doanh nghiệp khởi nghiệp với nguồn lực tài chính hạn chế. Việc xây dựng một kế hoạch tài chính chi tiết, ưu tiên đầu tư vào các hoạt động sinh lợi và kiểm soát dòng tiền chặt chẽ là những bước đi cần thiết để đảm bảo sự sống còn và phát triển bền vững của doanh nghiệp.
2. Tuyển Dụng Ồ Ạt: Mở Rộng Đội Ngũ Trước Khi Có Nhu Cầu Thực Sự
Tuyển dụng ồ ạt sau khi gọi vốn là một trong những sai lầm chiến lược phổ biến, đặc biệt đối với các doanh nghiệp khởi nghiệp quy mô dưới 100 triệu USD. Việc mở rộng đội ngũ mà không dựa trên nhu cầu thực tế có thể dẫn đến chi phí vận hành tăng cao, trong khi doanh thu chưa đủ để bù đắp, gây áp lực lớn lên dòng tiền và hiệu quả kinh doanh.
Hệ quả của việc tuyển dụng ồ ạt
Một ví dụ điển hình là WeWork, công ty cung cấp không gian làm việc chung. Dưới sự lãnh đạo của Adam Neumann, WeWork đã mở rộng quá nhanh, tuyển dụng hàng loạt mà không kiểm soát, dẫn đến thất bại trong IPO và tổn thất lớn cho nhà đầu tư.
Cụ thể, WeWork đã mở gần 100 văn phòng mới chỉ trong quý III năm 2019, nâng tổng số lên 625 địa điểm, khiến tỷ lệ lấp đầy giảm từ 82% xuống còn 79% và lỗ ròng tăng gấp đôi lên 1,3 tỷ USD trong quý đó .
Giải pháp: Tuyển dụng dựa trên nhu cầu thực tế
Để tránh rơi vào tình trạng tương tự, các doanh nghiệp khởi nghiệp nên:
-NƯu tiên chất lượng hơn số lượng: Tập trung vào việc tuyển dụng những nhân sự chất lượng, phù hợp với văn hóa và chiến lược phát triển của doanh nghiệp.
Tuyển dụng ồ ạt mà không dựa trên nhu cầu thực tế có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng, đặc biệt đối với các doanh nghiệp khởi nghiệp với nguồn lực tài chính hạn chế. Việc xây dựng một chiến lược tuyển dụng hợp lý, kiểm soát chi phí và đánh giá hiệu quả công việc định kỳ là những bước đi cần thiết để đảm bảo sự phát triển bền vững của doanh nghiệp.
3. Mở Rộng Quá Nhanh Khi Chưa Có Mô Hình Kinh Doanh Ổn Định
Chiến lược “blitzscaling” – tăng trưởng thần tốc – từng được xem là con đường nhanh nhất để chiếm lĩnh thị trường. Tuy nhiên, nếu áp dụng khi mô hình kinh doanh chưa ổn định, chiến lược này có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng. Trường hợp của Getir và Gorillas là minh chứng rõ ràng cho rủi ro khi mở rộng quá nhanh mà không có nền tảng vững chắc.
Getir, một startup giao hàng nhanh của Thổ Nhĩ Kỳ, đã mở rộng sang nhiều quốc gia châu Âu và Mỹ trong thời gian ngắn. Tuy nhiên, đến tháng 4 năm 2024, công ty này thông báo rút khỏi các thị trường như Anh, Đức, Hà Lan và Mỹ để tập trung vào thị trường nội địa, nơi chiếm 93% doanh thu của họ .
Trước đó, vào tháng 12 năm 2022, Getir đã mua lại Gorillas, một đối thủ tại Đức, với giá 1,2 tỷ USD. Tuy nhiên, chỉ sau hơn một năm, cả hai thương hiệu đều phải đóng cửa hoạt động tại châu Âu do không thể duy trì hiệu quả kinh doanh.
Nguyên nhân chính dẫn đến thất bại này bao gồm:
Giải pháp: Tăng trưởng bền vững và kiểm soát mô hình kinh doanh
Để tránh rơi vào tình trạng tương tự, các doanh nghiệp khởi nghiệp nên:
Mở rộng quá nhanh khi chưa có mô hình kinh doanh ổn định có thể dẫn đến thất bại, như trường hợp của Getir và Gorillas. Doanh nghiệp khởi nghiệp nên tập trung vào việc xây dựng nền tảng vững chắc, kiểm soát dòng tiền và tăng trưởng bền vững để đảm bảo sự thành công lâu dài.
4. Thiếu Kiểm Soát Dòng Tiền: Không Dự Báo Được “Runway”
Thiếu kiểm soát dòng tiền là một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến thất bại của các doanh nghiệp khởi nghiệp. 29% startup thất bại vì cạn kiệt tiền mặt, đứng thứ hai sau việc không phù hợp với thị trường . Việc không dự báo được “runway” – thời gian còn lại trước khi hết tiền – khiến doanh nghiệp không kịp xoay sở khi gặp khó khăn.
Một ví dụ điển hình là Homejoy, một startup cung cấp dịch vụ dọn dẹp nhà cửa tại Mỹ. Dù đã huy động được 40 triệu USD từ các nhà đầu tư như Google Ventures, công ty vẫn phải đóng cửa vào năm 2015 do chi phí vận hành cao, chất lượng dịch vụ không đồng đều và không thể huy động thêm vốn .
Giải pháp: Kiểm soát dòng tiền và dự báo “runway” hiệu quả
Để tránh rơi vào tình trạng tương tự, các doanh nghiệp khởi nghiệp nên:
Việc thiếu kiểm soát dòng tiền và không dự báo được “runway” có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng cho các doanh nghiệp khởi nghiệp. Bằng cách xây dựng báo cáo dòng tiền định kỳ, dự báo chi phí và doanh thu, thiết lập quỹ dự phòng và tính toán “runway” chính xác, doanh nghiệp có thể đảm bảo sự ổn định tài chính và tăng khả năng thành công trong dài hạn.
5. Đầu Tư Vào Sản Phẩm Không Có Nhu Cầu Thị Trường
Một sai lầm phổ biến là phát triển sản phẩm dựa trên ý tưởng chủ quan, không dựa trên nhu cầu thực tế của thị trường. Điều này dẫn đến việc sản phẩm không được đón nhận, doanh thu không đạt kỳ vọng.
Ví dụ thực tế: Nhiều startup phần cứng như Juicero đã thất bại vì sản phẩm không đáp ứng nhu cầu thực tế, dù đã huy động được nhiều vốn.
Giải pháp: Thực hiện nghiên cứu thị trường kỹ lưỡng, thử nghiệm sản phẩm với nhóm khách hàng mục tiêu trước khi đầu tư lớn vào phát triển.
Việc thiếu chiến lược gọi vốn và lựa chọn nhà đầu tư không phù hợp là một trong những nguyên nhân dẫn đến thất bại của nhiều doanh nghiệp khởi nghiệp. Gọi vốn không chỉ đơn thuần là huy động tài chính mà còn là quá trình tìm kiếm đối tác chiến lược đồng hành cùng doanh nghiệp trong hành trình phát triển.
Hệ quả của việc thiếu chiến lược gọi vốn
Một số hậu quả thường gặp khi doanh nghiệp không có chiến lược gọi vốn rõ ràng và lựa chọn nhà đầu tư không phù hợp bao gồm:
Giải pháp: Xây dựng chiến lược gọi vốn hiệu quả
Để tránh những rủi ro trên, doanh nghiệp cần:
Việc thiếu chiến lược gọi vốn và lựa chọn nhà đầu tư không phù hợp có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho doanh nghiệp khởi nghiệp. Bằng cách xác định rõ mục tiêu, lựa chọn nhà đầu tư phù hợp, thẩm định kỹ lưỡng và xây dựng mối quan hệ lâu dài, doanh nghiệp có thể tăng khả năng thành công và phát triển bền vững.
6. Thiếu Chiến Lược Gọi Vốn: Không Lựa Chọn Nhà Đầu Tư Phù Hợp
Việc thiếu chiến lược gọi vốn và lựa chọn nhà đầu tư không phù hợp là một trong những nguyên nhân dẫn đến thất bại của nhiều doanh nghiệp khởi nghiệp. Gọi vốn không chỉ đơn thuần là huy động tài chính mà còn là quá trình tìm kiếm đối tác chiến lược đồng hành cùng doanh nghiệp trong hành trình phát triển.
Hệ quả của việc thiếu chiến lược gọi vốn
Một số hậu quả thường gặp khi doanh nghiệp không có chiến lược gọi vốn rõ ràng và lựa chọn nhà đầu tư không phù hợp bao gồm:
Giải pháp: Xây dựng chiến lược gọi vốn hiệu quả
Để tránh những rủi ro trên, doanh nghiệp cần:
Việc thiếu chiến lược gọi vốn và lựa chọn nhà đầu tư không phù hợp có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho doanh nghiệp khởi nghiệp. Bằng cách xác định rõ mục tiêu, lựa chọn nhà đầu tư phù hợp, thẩm định kỹ lưỡng và xây dựng mối quan hệ lâu dài, doanh nghiệp có thể tăng khả năng thành công và phát triển bền vững.
7. Không Có Mô Hình Kinh Doanh Rõ Ràng: Thiếu Định Hướng Phát Triển
Việc thiếu một mô hình kinh doanh rõ ràng là nguyên nhân dẫn đến thất bại của nhiều doanh nghiệp khởi nghiệp. 17% startup thất bại do không có mô hình kinh doanh rõ ràng và khả năng tạo doanh thu bền vững. Điều này thường xảy ra khi doanh nghiệp tập trung vào tăng trưởng người dùng mà quên xây dựng chiến lược tạo ra giá trị và lợi nhuận thực sự.
Hệ quả của việc thiếu mô hình kinh doanh rõ ràng
Một ví dụ điển hình là Webvan, một startup giao hàng thực phẩm tại Mỹ. Dù huy động được hơn 800 triệu USD, công ty vẫn phá sản vào năm 2001 do mở rộng quá nhanh mà không có mô hình kinh doanh hiệu quả. Webvan đầu tư mạnh vào hạ tầng kho bãi và đội ngũ giao hàng mà không kiểm chứng khả năng sinh lợi tại từng thị trường .
Tương tự, Juicero – một startup sản xuất máy ép nước trái cây – đã huy động 120 triệu USD nhưng phải đóng cửa vào năm 2017. Người dùng phát hiện có thể ép túi nước bằng tay mà không cần đến máy ép đắt tiền, cho thấy mô hình kinh doanh không mang lại giá trị thực sự cho khách hàng .
Giải pháp: Xây dựng mô hình kinh doanh rõ ràng và bền vững
Để tránh rơi vào tình trạng tương tự, các doanh nghiệp khởi nghiệp nên:
-Xác định giá trị cốt lõi: Xác định rõ ràng giá trị mà sản phẩm hoặc dịch vụ mang lại cho khách hàng.
-Xác định nguồn doanh thu chính: Lựa chọn mô hình doanh thu phù hợp như bán hàng trực tiếp, đăng ký dịch vụ, quảng cáo hoặc mô hình freemium.
-Kiểm tra và điều chỉnh mô hình kinh doanh: Sử dụng phản hồi từ khách hàng và dữ liệu thị trường để điều chỉnh mô hình kinh doanh, đảm bảo phù hợp với nhu cầu thực tế.
-Sử dụng công cụ hỗ trợ: Áp dụng các công cụ như Business Model Canvas để xây dựng và đánh giá mô hình kinh doanh một cách toàn diện.
Gọi vốn thành công chỉ là bước khởi đầu. Việc sử dụng vốn hiệu quả, có chiến lược và kiểm soát chặt chẽ mới là yếu tố quyết định sự sống còn của startup. Tránh những sai lầm phổ biến như chi tiêu không kiểm soát, mở rộng quá nhanh, thiếu chiến lược gọi vốn và không có mô hình kinh doanh rõ ràng sẽ giúp doanh nghiệp phát triển bền vững.
Nếu bạn đang muốn rút ngắn thời gian chuẩn bị, tăng xác suất chốt deal với nhà đầu tư và sở hữu lộ trình từng bước rõ ràng, hãy tìm hiểu Gọi Vốn Thần Tốc từ HALOBIZ – nơi bạn sẽ được hướng dẫn cách chuẩn hóa quy trình, dựng hồ sơ tài chính và luyện pitching trực tiếp với cố vấn giàu kinh nghiệm. Để lại thông tin để chúng tôi tư vấn cho bạn.
