Sau khi hoàn tất vòng gọi vốn Series A cột mốc từng được xem là đỉnh cao khởi nghiệp, không ít CEO lại rơi vào khủng hoảng vai trò. Họ từng là người điều hành toàn năng, là linh hồn công ty, nhưng bỗng chốc phải nhường quyền lực cho ban điều hành mới do nhà đầu tư đề cử. Từ “thuyền trưởng”, họ trở thành “nhân viên cao cấp” một danh xưng hào nhoáng che giấu nỗi cô đơn, mất kiểm soát và bị hoài nghi. Đây không chỉ là sự chuyển vai, mà là cuộc vật lộn nội tâm: Tôi còn giá trị gì? Tôi còn tiếng nói không? Tôi còn là người dẫn dắt công ty mình gây dựng?
Bài viết này HALOBIZ bóc tách sự thật phía sau “cú trượt” danh vọng mang tên Series A, lý do vì sao CEO buộc phải chuyển vai trò, những lợi ích tiềm ẩn, thách thức tâm lý khôn lường và lộ trình để “tái sinh” trong hình hài một nhân viên cao cấp thực thụ.
1. Tại sao CEO lại trở thành “nhân viên cao cấp”?
1.1 Chuyên môn hóa cao sau Series A
Sau Series A, các công ty khởi nghiệp không còn xoay quanh một vài sáng lập viên làm đủ mọi việc. Lúc này, quỹ đầu tư đổ tiền vào để mở rộng thị trường, hoàn thiện sản phẩm và bắt đầu tăng trưởng quy mô. Họ không chỉ đòi hỏi hiệu quả mà còn muốn chuyên sâu. Một CEO từng làm tất cả từ tuyển dụng đến bán hàng nay bị buộc phải lựa chọn: Tiếp tục “ôm đồm” mọi thứ, hay tập trung vào thứ mình giỏi nhất?
Trong bối cảnh đó, nhiều CEO chọn chuyển mình thành nhân viên cao cấp – nghĩa là giữ lại vai trò chuyên môn lõi như kỹ thuật (CTO), sản phẩm (CPO), hay chiến lược thương hiệu (CSO). Sự chuyển đổi này không phải vì họ yếu kém, mà bởi vì startup cần vận hành như một “cỗ máy chuyên biệt”, không còn là “bếp lò đa năng” như giai đoạn seed. CEO hiểu rằng, muốn công ty tồn tại và phát triển, họ phải trở thành một mắt xích hiệu quả nhất – chứ không phải “nhạc trưởng” thiếu ban nhạc.
1.2 Tâm lý nhà đầu tư và bài toán bảo toàn vốn
Series A không chỉ là một vòng gọi vốn, mà là một phép thử chiến lược. Các nhà đầu tư thường yêu cầu tính minh bạch trong vận hành và phân quyền rõ ràng. Họ không tin tưởng vào mô hình “one-man show”. Một CEO điều hành tất cả khiến nhà đầu tư lo ngại về rủi ro phụ thuộc cá nhân. Thay vào đó, việc phân tách vai trò – đặc biệt khi CEO lùi về làm nhân viên cao cấp – tạo ra cấu trúc an toàn hơn, dễ kiểm soát hơn.
Đồng thời, khi có một COO (giám đốc vận hành) hoặc CEO mới chuyên về điều hành, CEO cũ có thể toàn tâm toàn ý tối ưu một “đơn vị vốn” cụ thể: ví dụ như cải tiến sản phẩm để tăng LTV (giá trị trọn đời của khách hàng), hoặc giảm CAC (chi phí thu hút khách hàng). Đây là logic đầu tư điển hình: đặt người giỏi nhất vào nơi họ tạo ra giá trị cụ thể nhất.
1.3 Văn hóa tổ chức thay đổi theo quy mô
Ở giai đoạn đầu, startup vận hành như một “gia đình khởi nghiệp” – mọi người linh hoạt, ít quy trình, tập trung vào sinh tồn. Nhưng sau Series A, công ty phải bắt đầu “vận hành như một doanh nghiệp” – với KPIs, quản trị rủi ro, và quy trình nội bộ. Văn hóa chuyển từ cảm hứng sang hiệu quả.
Trong giai đoạn chuyển mình này, nếu CEO không đủ kỹ năng hệ thống hóa hoặc không quen quản lý quy mô lớn, họ dễ gây “tắc nghẽn quản trị”. Việc trở thành nhân viên cao cấp là giải pháp để không trở thành vật cản phát triển, đồng thời vẫn truyền tải tinh thần sáng lập và văn hóa ban đầu cho đội ngũ mới.
2. Lợi ích của việc chuyển vai trò
2.1 Tập trung vào chuyên môn sâu
Thay vì chia nhỏ thời gian cho hàng loạt đầu việc quản trị, CEO – trong vai nhân viên cao cấp có thể toàn tâm toàn ý phát triển công nghệ, tối ưu sản phẩm, hoặc nghiên cứu thị trường. Họ trở lại với thứ khiến họ khác biệt và tạo ra công ty ngay từ đầu.
2.2 Giảm áp lực quản lý và vận hành
Tuy mang danh CEO nhưng nhiều nhà sáng lập không giỏi vận hành, đặc biệt là khi công ty có trên 50 nhân sự. Trở thành nhân viên cao cấp, họ thoát khỏi áp lực tuyển dụng, HR, tài chính, luật pháp… và giao những mảng này cho người chuyên nghiệp hơn. Từ đó, họ tái tạo năng lượng và sự sáng tạo.
2.3 Gia tăng lòng tin từ nhà đầu tư
Các quỹ đầu tư thích nhìn thấy cấu trúc rõ ràng, có tính kế nhiệm. CEO khi “lùi một bước” lại cho thấy tầm nhìn dài hạn – rằng họ không cố chấp giữ quyền lực, mà ưu tiên sự sống còn và phát triển của doanh nghiệp. Hình ảnh CEO trở thành nhân viên cao cấp không còn là biểu hiện thất bại, mà là dấu hiệu trưởng thành chiến lược.
2.4 Tạo điều kiện phát triển đội ngũ kế thừa
Bằng cách “nhường ghế”, CEO mở ra không gian cho Phó CEO, COO hoặc giám đốc vận hành mới được phát triển. Họ có thể làm “người thầy trong bóng tối”, truyền kinh nghiệm, tư duy khởi nghiệp và lối văn hóa “dám làm – dám chịu trách nhiệm” cho lớp lãnh đạo tiếp theo. Đây là nền móng vững chắc cho giai đoạn Series B và IPO sau này.
3. Thách thức cần vượt qua
3.1 Cái tôi và tư duy kiểm soát
Không gì khó hơn việc rời khỏi chiếc ghế quyền lực mà mình từng gây dựng. Với nhiều CEO, việc trở thành nhân viên cao cấp giống như bị “hạ chức” dù thực tế là một chiến lược khôn ngoan.
Nỗi sợ mất ảnh hưởng, bị xem thường hoặc bị thay thế khiến nhiều CEO rơi vào vòng xoáy tự nghi ngờ và kiểm soát quá mức. Họ vẫn can thiệp vào mọi quyết định, từ chiến lược tới điều hành dù không còn chịu trách nhiệm chính thức. Điều này dễ gây ra mâu thuẫn nội bộ và khiến đội ngũ kế thừa mất động lực.
Để vượt qua, CEO cần “dứt khoát với bản ngã”, học cách lùi lại, trao quyền và chỉ tập trung vào chuyên môn – nơi mình có thể tạo ra giá trị thực tế nhất.
3.2 Chuyển đổi vai trò rõ ràng
Một trong những nguy cơ lớn nhất sau Series A là “vai trò mập mờ”: CEO cũ không còn điều hành nhưng vẫn ra quyết định ngầm; CEO mới không có đủ thẩm quyền, dễ mất uy tín nội bộ. Nếu không xác định rõ ranh giới quyền lực và trách nhiệm, công ty sẽ rơi vào trạng thái “lưỡng quyền” – nơi mọi thứ đều bị trì hoãn vì chờ xác nhận từ người cũ.
Giải pháp là xây dựng mô tả công việc rõ ràng cho vị trí nhân viên cao cấp của CEO cũ, quy định cơ chế phản biện, đề xuất, và tách bạch khỏi chiến lược chung nếu không còn giữ vai trò điều hành.
3.3 Duy trì ảnh hưởng tích cực
Một CEO dù không còn ở đỉnh quyền lực vẫn có thể là nguồn ảnh hưởng mạnh mẽ nếu biết cách truyền cảm hứng và dẫn dắt phi chính thức. Đây là lúc CEO cần nâng cấp kỹ năng giao tiếp, mentoring, storytelling – để tiếp tục lan tỏa giá trị, giữ lửa văn hóa công ty và hỗ trợ lớp lãnh đạo kế cận.
Ảnh hưởng lúc này không còn là ra lệnh – mà là dẫn dắt bằng ví dụ, chia sẻ kinh nghiệm, lắng nghe và đồng hành.
3.4 Quản lý kỳ vọng cổ đông
Không ít nhà đầu tư tỏ ra lo lắng khi thấy CEO sáng lập không còn điều hành. Họ e ngại rằng công ty đang mất định hướng, hoặc xung đột nội bộ. Nếu không có sự truyền thông rõ ràng và minh bạch về vai trò mới, giá trị cổ phiếu và uy tín công ty có thể bị ảnh hưởng.
Để giải quyết, công ty cần thiết lập cơ chế báo cáo minh bạch, thể hiện sự gắn kết giữa các lãnh đạo, và chứng minh bằng con số: tăng trưởng doanh thu, tối ưu chi phí, cải thiện sản phẩm tất cả vẫn đang diễn ra tốt hơn nhờ mô hình “CEO thành nhân viên cao cấp”.
4. Các bước chuyển đổi hiệu quả
Bước 1: Xác định vai trò chuyên môn cụ thể
Ngay trong quá trình gọi vốn, CEO nên tự định vị mình là người phù hợp với mảng chuyên môn nào nhất kỹ thuật, sản phẩm, tăng trưởng hay phát triển thị trường. Điều này giúp nhà đầu tư tin tưởng hơn và chuẩn bị lộ trình kế thừa rõ ràng.
Bước 2: Chuẩn bị đội ngũ kế nhiệm vững vàng
Trước khi rút khỏi vị trí điều hành, CEO cần xây dựng hoặc tuyển dụng một Phó CEO/COO đủ năng lực, hiểu văn hóa công ty và có khả năng lãnh đạo nhóm lớn. Không nên để giai đoạn chuyển giao kéo dài hoặc không rõ vai trò, sẽ dẫn đến hỗn loạn nội bộ.
Bước 3: Công bố cơ cấu tổ chức mới rõ ràng
Truyền thông nội bộ, thông báo tới cổ đông, đối tác về sự thay đổi không chỉ về tên gọi mà cả trách nhiệm và quyền hạn. Từ đó, mọi quyết định sẽ có trọng lượng rõ ràng, tránh “hội đồng hóa” gây trì trệ.
Bước 4: Xây dựng quy trình bàn giao minh bạch
Thiết lập checklist bàn giao, thời gian biểu từng bước, và chỉ kết thúc khi người kế nhiệm đã kiểm soát tốt quy trình vận hành. Có thể tổ chức vài “sprint song song” – trong đó CEO cũ và mới cùng xử lý để đảm bảo mượt mà.
Bước 5: Thiết lập KPI chuyên môn rõ ràng
Với vai trò mới là nhân viên cao cấp, CEO cần chịu trách nhiệm về hiệu suất rõ ràng như: thời gian phát triển tính năng, chỉ số hài lòng người dùng, tốc độ phát hành sản phẩm mới, v.v. Điều này giúp minh chứng vai trò của họ là thiết yếu.
Bước 6: Duy trì văn hóa tổ chức và tinh thần sáng lập
CEO vẫn nên giữ vai trò đại diện văn hóa công ty, tham gia mentoring cho các cấp quản lý trẻ, và hiện diện trong những thời điểm chiến lược như offsite, review quý, hoặc buổi chia sẻ định hướng. Đây là phần “hồn” mà không ai thay thế được và cũng là sức mạnh vô hình giúp công ty giữ được “bản sắc sáng lập” khi tăng trưởng.
5. Ví dụ thực tế
Base – Tái định vị vai trò, tái tăng trưởng sản phẩm
Sau vòng Series A thành công do quỹ đầu tư Nhật Bản và Hàn Quốc rót vốn, người sáng lập Nguyễn Hữu Huy quyết định lùi khỏi vai trò CEO và đảm nhận vị trí CPO (Giám đốc Sản phẩm).
Anh tập trung phát triển hệ thống quản trị doanh nghiệp và chuỗi giải pháp SaaS, giúp sản phẩm có định vị rõ ràng hơn trên thị trường. Việc chuyển vai đúng lúc giúp Base tăng trưởng ổn định và giữ được chất lượng sản phẩm cốt lõi.
Abivin – Kỹ thuật là chìa khóa, không cần giữ ghế CEO
Abivin – startup logistics nổi bật của Việt Nam, từng giành giải Nhất tại Startup World Cup 2019, cũng là một ví dụ điển hình. Sau Series A, CEO sáng lập Trần Thế Duy nhường quyền điều hành và tập trung làm CTO.
Anh dẫn dắt đội ngũ kỹ thuật xây dựng thuật toán tối ưu tuyến đường vận tải, giúp công ty nâng cao lợi thế cạnh tranh. Nhờ tập trung vào phần lõi, Abivin tiếp tục được mở rộng ra thị trường châu Á và duy trì mức tăng trưởng đáng kể.
Hai trường hợp này đều minh chứng cho thấy: việc chuyển từ vai trò CEO sang nhân viên cao cấp chuyên môn là bước đi khôn ngoan, nếu được thực hiện đúng thời điểm và đi kèm chiến lược kế thừa bài bản. Nó không chỉ giúp công ty vận hành trơn tru, mà còn đảm bảo người sáng lập vẫn đóng vai trò quyết định trong sự thành công dài hạn.
6. Khi nào không nên chuyển?
Không phải lúc nào việc rút lui khỏi ghế CEO cũng hợp lý. Dưới đây là những tình huống mà CEO nên tiếp tục giữ vai trò điều hành:
Công ty vẫn ở giai đoạn “chập chững”
Nếu chưa có COO, chưa xây được quy trình nội bộ, hoặc đội ngũ chưa đủ năng lực độc lập, CEO là người duy nhất giữ công ty vận hành. Việc chuyển vai lúc này giống như “bỏ lái khi tàu đang lướt sóng lớn”.
Quỹ đầu tư yêu cầu duy trì vai trò CEO
Một số quỹ có thể đầu tư dựa trên uy tín cá nhân của nhà sáng lập. Trong trường hợp này, CEO bắt buộc phải đồng hành đến IPO hoặc ít nhất là Series B để đảm bảo tính cam kết và tính liên tục trong chiến lược.
Startup có áp lực văn hóa hoặc đối ngoại lớn
Với những mô hình cần CEO đi gọi vốn, tiếp xúc truyền thông, hợp tác với tập đoàn lớn thì vai trò CEO rất khó thay thế. Chuyển vai trong lúc công ty còn phụ thuộc quá nhiều vào cá nhân sáng lập trong hoạt động bên ngoài có thể khiến các mối quan hệ chiến lược bị gián đoạn.
Quản trị nội bộ chưa đủ chín
Nếu công ty chưa có hệ thống KPI, chưa có cơ chế kiểm soát hiệu quả công việc, CEO vẫn phải giữ vai trò “giữ nhịp”, không thể rút lui. Trong trường hợp này, cần xây dựng hệ thống trước, rồi mới nghĩ tới chuyện chuyển vai.
Việc CEO chuyển vai thành nhân viên cao cấp sau Series A là một chiến lược thông minh và hiện đại. Nó giúp tối ưu chuyên môn, tạo điều kiện phát triển đội ngũ kế thừa, gia tăng hiệu quả sử dụng vốn và thúc đẩy tăng trưởng bền vững. Tuy nhiên, không phải lúc nào cũng thích hợp. CEO cần cân nhắc kỹ lưỡng dựa trên cấu trúc tổ chức, năng lực nội bộ, yêu cầu từ nhà đầu tư và kỳ vọng thị trường.
HALOBIZkhuyến nghị: Nếu bạn là nhà sáng lập đang bước vào hoặc vừa qua Series A, hãy chủ động đánh giá lại năng lực cá nhân và cơ cấu tổ chức. Việc trở thành nhân viên cao cấp chuyên môn không khiến bạn “hạ cấp”, mà là hành động chiến lược khẳng định tầm nhìn và cam kết lâu dài với công ty. Nếu bạn cần tư vấn chiến lược gọi vốn tiếp theo, tái cấu trúc tổ chức hoặc xây dựng đội ngũ kế nhiệm, HALOBIZ sẵn sàng đồng hành.
Đặc biệt “Giải Mã Kỳ Lân và IPO ” ra đời – như một lời giải, giúp doanh nghiệp gỡ rối tư duy. Một khoá học chiến lược hướng dẫn gọi vốn, xây dựng mô hình tăng trưởng và IPO. Nếu bạn thấy mình trong câu chuyện ở bài viết, nếu bạn từng lúng túng trước nhà đầu tư hay chưa rõ con đường đến IPO, thì chương trình này chính là bước đầu để bạn lấy lại lợi thế và tăng tốc.
Đặc biệt: 39 suất miễn phí đầu tiên sẽ được ưu tiên cho những người đăng ký sớm nhất. Sau khi hết 39 suất, chương trình sẽ mở bán với mức giá ưu đãi 1.680.000 VNĐ – vẫn là một khoản đầu tư cực kỳ xứng đáng cho bất kỳ ai nghiêm túc với việc gọi vốn và IPO.
Đừng để sự do dự khiến bạn bỏ lỡ cơ hội vàng! Đây không phải là một khoá học lý thuyết thông thường đây là bản đồ chiến lược dành cho nhà sáng lập nghiêm túc muốn xây dựng doanh nghiệp triệu đô.
Chỉ trong 2 ngày, bạn sẽ được tiếp cận kiến thức thực chiến từ các chuyên gia giàu kinh nghiệm, học cách thiết kế mô hình tăng trưởng đột phá, cấu trúc vốn thông minh và quan trọng nhất là hiểu rõ hành trình để IPO thành công.
Cơ hội kết nối với nhà đầu tư, cố vấn cấp cao và hệ sinh thái khởi nghiệp mạnh mẽ tất cả gói gọn trong một chương trình. Đừng đợi đến khi đối thủ của bạn gọi vốn thành công hãy là người đi trước!
[ĐĂNG KÝ NGAY – NHẬN SUẤT THAM DỰ MIỄN PHÍ]
