Sự dịch chuyển dòng tiền từ công nghệ sang tiêu dùng

Trong thời gian gần đây, nhiều doanh nghiệp và nhà đầu tư công nghệ rơi vào trạng thái “tiền không chảy”, lợi nhuận bốc hơi nhanh chóng, trong khi chi phí vốn leo thang chưa từng có. Không ít startup công nghệ từng tăng trưởng nóng giờ phải co cụm, cắt giảm nhân sự và trì hoãn kế hoạch gọi vốn. Trái lại, các ngành tiêu dùng – từng bị xem là truyền thống – lại trở thành điểm đến mới của dòng tiền thông minh, khi hành vi tiêu dùng đang thay đổi mạnh mẽ sau đại dịch.

Bài viết này, HALOBIZ sẽ phân tích sâu lý do dòng tiền rút khỏi công nghệ và đổ về tiêu dùng, từ đó giúp nhà sáng lập, nhà đầu tư và các doanh nghiệp vừa và nhỏ xác định lại chiến lược gọi vốn, phân bổ nguồn lực hiệu quả trong năm 2025 và có chiến lược gọi bốn bền vững trong thị trường biến động.

1. Bối cảnh thúc đẩy dòng tiền dịch chuyển 

Trong chu kỳ hồi phục sau đại dịch và bước vào giai đoạn bình thường mới, nền kinh tế toàn cầu chứng kiến một sự xoay trục rõ rệt về hướng dịch chuyển dòng tiền. Trong khi giai đoạn 2020–2022 là thời kỳ “vàng son” của ngành công nghệ với hàng loạt thương vụ gọi vốn khủng, định giá cao ngất ngưởng, thì sang năm 2023–2025, bối cảnh vĩ mô đã thay đổi hoàn toàn. Áp lực lạm phát, lãi suất cao và rủi ro địa chính trị khiến các nhà đầu tư buộc phải tái định hình lại khẩu vị rủi ro và chiến lược phân bổ vốn.

Chính sách tiền tệ thắt chặt: “Bóng mây đen” phủ lên công nghệ

Trong hai năm qua, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed), Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) và Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đều đồng loạt duy trì chính sách tiền tệ thắt chặt, nhằm kiểm soát lạm phát kéo dài sau đại dịch. Việc duy trì lãi suất ở mức cao không chỉ khiến chi phí vay vốn tăng lên, mà còn làm giảm mức độ hấp dẫn của các ngành có tính rủi ro cao – đặc biệt là công nghệ.

Mức lãi suất cơ bản tại Mỹ vẫn duy trì quanh ngưỡng 5,25–5,5% vào giữa năm 2025. Điều này kéo theo sự tăng trưởng chậm lại của các quỹ đầu tư mạo hiểm (VC), giảm quy mô và tần suất giải ngân vào các công ty công nghệ non trẻ. Tại Việt Nam, các quỹ nội và ngoại cũng có xu hướng “rút vòi” khỏi các dự án công nghệ chưa tạo ra dòng tiền ổn định, thay vào đó ưu tiên lĩnh vực có lợi nhuận hiện hữu và nhu cầu thị trường rõ ràng – như tiêu dùng, bán lẻ, và chăm sóc sức khỏe.

Sự sụt giảm tới 35% lượng gọi vốn mới trong lĩnh vực công nghệ Việt Nam trong quý I năm 2025 so với cùng kỳ năm trước. Đặc biệt, các công ty trong lĩnh vực AI, fintech và edtech – vốn từng được ca tụng là “kỳ lân tương lai” – đang gặp khó khăn lớn trong việc duy trì dòng tiền vận hành.

Biến động địa chính trị và lạm phát: Dòng tiền tìm nơi trú ẩn an toàn

Thêm vào đó, tình hình địa chính trị phức tạp tại Trung Đông, căng thẳng thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc, cùng với rủi ro từ các cuộc bầu cử toàn cầu đã khiến tâm lý nhà đầu tư trở nên phòng thủ hơn bao giờ hết. Nhiều tổ chức đầu tư đang chuyển vốn từ cổ phiếu sang các kênh trú ẩn như vàng, USD mạnh và trái phiếu chính phủ dài hạn.

Tại Việt Nam, dòng tiền từ các nhà đầu tư cá nhân cũng có xu hướng tương tự. Lượng giao dịch vào nhóm cổ phiếu công nghệ giảm hơn 40% so với năm trước, trong khi các nhóm ngành như tiêu dùng thiết yếu, thực phẩm – đồ uống lại thu hút dòng tiền mạnh mẽ.

Rõ ràng, khi rủi ro hệ thống gia tăng, các kênh đầu tư có lợi nhuận kỳ vọng cao nhưng rủi ro cao như công nghệ sẽ phải “nhường chỗ” cho các lĩnh vực có tính ổn định, khả năng tạo dòng tiền bền vững, và được hưởng lợi trực tiếp từ sự phục hồi của nhu cầu tiêu dùng nội địa.

2. Công nghệ còn đó nhưng dòng tiền thu hẹp

Mặc dù ngành công nghệ vẫn đóng vai trò then chốt trong cấu trúc phát triển dài hạn, nhưng ở thời điểm hiện tại – dòng tiền đang có xu hướng rút bớt khỏi lĩnh vực này. Sự điều chỉnh này không phải là sự kết thúc của công nghệ, mà là sự tái cấu trúc trong cách đầu tư: Chọn lọc hơn, thực dụng hơn và đòi hỏi lợi nhuận thực tế rõ ràng hơn.

Trung Quốc – quốc gia từng dẫn đầu thế giới về đầu tư vào công nghệ cao – hiện đang ưu tiên thúc đẩy tiêu dùng nội địa. Chính sách này không đồng nghĩa với việc Trung Quốc “bỏ rơi” công nghệ, mà là việc tái cân bằng lại các trụ cột phát triển. Việc đầu tư vào AI, viễn thông 6G hay điện toán lượng tử vẫn được duy trì nhưng không còn mang tính “bơm thổi” như trước. Chính phủ Trung Quốc đang đẩy mạnh chính sách hỗ trợ người dân tăng chi tiêu, cải thiện mức sống và hỗ trợ các doanh nghiệp bán lẻ nội địa – phản ánh sự ưu tiên rõ ràng của tiêu dùng.

Các quỹ đầu tư lớn đã bắt đầu hạn chế giải ngân vào startup công nghệ, chuyển hướng sang các doanh nghiệp đã có dòng tiền ổn định, đặc biệt là trong lĩnh vực thực phẩm, bán lẻ hiện đại và tiêu dùng cá nhân. Sự “giảm nhiệt” rõ ràng thể hiện qua việc nhiều startup công nghệ giảm nhân sự, trì hoãn kế hoạch gọi vốn vòng mới, hoặc thậm chí rút khỏi thị trường.

Tại Mỹ – nơi từng là trung tâm của dòng vốn mạo hiểm cho công nghệ – tỷ trọng đầu tư của nhà đầu tư cá nhân vào cổ phiếu công nghệ đã giảm mạnh từ 41% xuống còn 23% chỉ trong vài tháng gần đây. Nguyên nhân chính là sự bất ổn trong định giá, các vụ sa thải hàng loạt trong ngành (như Amazon, Google, Meta…), và sự thay đổi tâm lý đầu tư sau đại dịch. Nhà đầu tư không còn kỳ vọng vào “tăng trưởng mù quáng” mà bắt đầu đòi hỏi hiệu quả kinh doanh và dòng tiền hiện hữu.

3. Tiêu dùng – nơi đón nhận dòng tiền

Trong bối cảnh kinh tế đang tái cơ cấu sau đại dịch và bất ổn toàn cầu, ngành tiêu dùng trở thành điểm sáng thu hút dòng tiền cả ở cấp quốc gia lẫn cá nhân. Xu hướng này đang diễn ra mạnh mẽ không chỉ tại các nền kinh tế lớn như Trung Quốc, Mỹ, mà cả tại các quốc gia đang phát triển như Việt Nam.

Tại Trung Quốc, chính phủ đang triển khai chính sách “ưu tiên tiêu dùng nội địa” với hàng loạt gói kích cầu, giảm thuế thu nhập, hỗ trợ doanh nghiệp tiêu dùng mở rộng sản phẩm và hệ thống phân phối. Điều này nhằm chuyển đổi mô hình kinh tế từ phụ thuộc vào xuất khẩu sang tăng trưởng dựa vào tiêu dùng trong nước – một chiến lược mang tính bền vững và ít chịu ảnh hưởng từ biến động toàn cầu.

Tại Việt Nam, các số liệu từ cho thấy tiêu dùng nội địa đóng góp khoảng 10–12% GDP, với mức tăng trưởng đều đặn bất chấp bối cảnh toàn cầu không ổn định. Hành vi tiêu dùng đã thay đổi rõ rệt: người Việt ngày càng ưu tiên sản phẩm nội địa chất lượng cao, sẵn sàng chi tiền cho trải nghiệm cá nhân hóa, tiện lợi và có thương hiệu minh bạch.

Xu hướng toàn cầu cũng đi theo chiều hướng này. Sau đại dịch COVID-19, thói quen tiêu dùng trực tuyến đã trở thành mặc định, đặc biệt ở các thế hệ Z và Millennials. Sự chuyển dịch này không còn là tạm thời, mà trở thành yếu tố cấu thành trong chiến lược phát triển dài hạn của mọi doanh nghiệp tiêu dùng. McKinsey cũng nhận định rằng các doanh nghiệp tiêu dùng tập trung vào cá nhân hóa, minh bạch trong quy trình sản xuất và bền vững về môi trường sẽ dẫn đầu trong 5 năm tới.

Tổng thể, dòng tiền đang hướng tới tiêu dùng vì đây là lĩnh vực ít rủi ro, đáp ứng nhu cầu thiết yếu và dễ thích nghi với biến động thị trường. Từ đó, các doanh nghiệp trong lĩnh vực này đang hưởng lợi kép – vừa từ sự tăng trưởng nhu cầu, vừa từ việc dòng vốn rút khỏi các lĩnh vực rủi ro cao như công nghệ.

4. Hành vi tiêu dùng thay đổi – cơ hội mới

Sau đại dịch COVID-19, hành vi tiêu dùng toàn cầu – và đặc biệt tại Việt Nam – đã thay đổi đáng kể. Người tiêu dùng không còn đơn thuần tìm kiếm sản phẩm với giá rẻ, mà đang chuyển dần sang các lựa chọn mang tính cá nhân hóa, tiện ích và phản ánh lối sống cá nhân.

Một trong những xu hướng nổi bật là sự gia tăng nhanh chóng của chi tiêu trực tuyến. Các nền tảng thương mại điện tử như Shopee, Tiki, Lazada ghi nhận lượng đơn hàng và thời gian mua sắm trực tuyến tăng mạnh. Không chỉ giới trẻ, ngay cả nhóm người tiêu dùng trung niên cũng đã quen thuộc với việc mua hàng online, tận dụng mã giảm giá, chương trình tích điểm và giao hàng tận nhà. Người tiêu dùng Việt ưu tiên mua sắm online cho các mặt hàng thiết yếu trong quý I/2025.

Xu hướng “đặt tiện ích” và “chi tiêu tự thưởng” cũng đang gia tăng. Người tiêu dùng hiện sẵn sàng chi thêm để trải nghiệm tiện nghi như: Mua máy lọc không khí, đăng ký dịch vụ tập luyện cá nhân, hay đặt lịch spa tại nhà. Đây chính là cơ hội vàng cho các doanh nghiệp tiêu dùng và dịch vụ nâng cao chất lượng trải nghiệm – từ đó tạo sự khác biệt so với đối thủ.

Đáng chú ý, người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến thương hiệu minh bạch, chất lượng rõ ràng và chính sách trả góp linh hoạt. 78% người tiêu dùng Việt dưới 35 tuổi cho biết họ sẽ ngừng mua hàng nếu thương hiệu không công bố xuất xứ nguyên liệu hoặc thông tin sản phẩm minh bạch. Đồng thời, chính sách tài chính linh hoạt – như trả góp 0% hoặc miễn phí đổi trả – trở thành tiêu chuẩn mới trong hành vi mua sắm.

Các sản phẩm có yếu tố bền vững, thân thiện môi trường đang gia tăng tỷ lệ chọn mua, đặc biệt là trong nhóm thực phẩm hữu cơ, thời trang tái chế và đồ gia dụng tiết kiệm năng lượng. Đây không chỉ là trào lưu, mà là chỉ dấu cho sự chuyển mình dài hạn của xu hướng tiêu dùng thông minh và có trách nhiệm.

5. Các lĩnh vực hưởng lợi tại Việt Nam

Sự dịch chuyển dòng tiền sang tiêu dùng kéo theo nhiều lĩnh vực tại Việt Nam trở thành “đích đến mới” cho dòng vốn trong và ngoài nước.

Hàng gia dụng và bán lẻ hiện đại là nhóm đầu tiên được hưởng lợi. Các doanh nghiệp trong nhóm này đang duy trì mức EPS trung bình 7,7% và P/E khoảng 13 lần – tương đối hấp dẫn trong bối cảnh lãi suất cao. Nhiều nhà đầu tư cá nhân và tổ chức bắt đầu xem đây là “kênh trú ẩn lợi nhuận” giữa bối cảnh công nghệ biến động.

Ngành du lịch – giải trí – dịch vụ cũng đang trên đà phục hồi mạnh sau đại dịch. Sự bùng nổ về nhu cầu di chuyển, nghỉ dưỡng và tiêu dùng trải nghiệm giúp nhiều doanh nghiệp du lịch niêm yết phục hồi lợi nhuận nhanh chóng. Nhiều cổ phiếu ngành này tăng trưởng 20–30% từ đầu năm 2025, thu hút dòng tiền đầu tư trung hạn và dài hạn.

Tài chính vi mô và tài chính xanh là lĩnh vực tăng trưởng mới nổi. Các doanh nghiệp cung cấp giải pháp tài chính cho nông nghiệp sạch, năng lượng tái tạo, hoặc các sáng kiến ESG đang được các quỹ nước ngoài chú ý. Theo Kinh tế Tiêu dùng, trong năm 2024, hơn 350 triệu USD vốn ngoại đã được phân bổ vào các dự án liên quan đến tài chính xanh tại Việt Nam – con số này dự kiến còn tiếp tục tăng trong 2025.

6. Rủi ro cần lưu ý

Mặc dù dòng tiền đang ưu tiên tiêu dùng, nhưng điều này không đồng nghĩa với việc công nghệ đã hết thời. Ngược lại, những lĩnh vực công nghệ có ứng dụng thực tiễn – như trí tuệ nhân tạo trong doanh nghiệp, phần mềm quản lý vận hành hoặc công nghệ tiết kiệm năng lượng – vẫn thu hút vốn, nhưng theo cách chọn lọc hơn. Hơn 65% nhà đầu tư tổ chức cho biết họ vẫn dành ngân sách cho công nghệ, nhưng yêu cầu kế hoạch tài chính rõ ràng và khả năng sinh lời thực tế.

Bất động sản là lĩnh vực có sự phân hóa rõ rệt. Trong khi dòng tiền tiếp tục rút khỏi phân khúc đất nền và đầu cơ, thì lại đổ vào khu công nghiệp, bất động sản logistics và nhà ở có nhu cầu thực. Các nhà đầu tư hiện nay ưu tiên dự án có pháp lý rõ ràng, vị trí chiến lược và dòng tiền cho thuê ổn định.

Cuối cùng, trái phiếu và các kênh trú ẩn truyền thống như vàng, USD vẫn thu hút dòng tiền phòng thủ. Các nhà đầu tư cá nhân, đặc biệt nhóm trung niên, gia tăng nắm giữ trái phiếu chính phủ và chứng chỉ quỹ đầu tư thu nhập cố định như một cách “giữ tiền an toàn” giữa thị trường biến động.

7. Chiến lược ứng phó

Trước sự dịch chuyển dòng tiền rõ rệt từ công nghệ sang tiêu dùng, các chủ doanh nghiệp, nhà sáng lập startup và nhà đầu tư cần xây dựng lại chiến lược phù hợp với bối cảnh mới. Không còn thời của “đốt tiền tăng trưởng”, thời điểm hiện tại đòi hỏi sự tỉnh táo, lựa chọn kỹ lưỡng và định vị lại giá trị thực.

Với nhà đầu tư cá nhân và doanh nghiệp đầu tư

Chiến lược chính: Đa dạng hóa danh mục và tái cân bằng tỷ trọng.

Trong môi trường lãi suất cao và rủi ro vĩ mô còn kéo dài, các nhà đầu tư nên chủ động tái cấu trúc danh mục bằng cách:

• Giảm tỷ trọng công nghệ “tăng trưởng nóng”, chỉ giữ lại những cổ phiếu công nghệ có lãi thực, minh bạch dòng tiền và ứng dụng thực tiễn (AI, công nghệ vận hành doanh nghiệp…).
  
  
• Tăng tỷ trọng vào nhóm ngành tiêu dùng thiết yếu, du lịch, chăm sóc sức khỏe, và bán lẻ hiện đại – vốn đang hưởng lợi trực tiếp từ xu hướng tiêu dùng mới.
  
  
• Dành một phần cho kênh trú ẩn an toàn: trái phiếu chính phủ, vàng, và các chứng chỉ quỹ ổn định thu nhập.
  
  
• Ưu tiên tài sản tạo dòng tiền như cổ phiếu trả cổ tức đều đặn, bất động sản cho thuê, hoặc các doanh nghiệp có hệ thống bán hàng ổn định.
  
  

Bên cạnh đó, nhà đầu tư cần học cách đánh giá sâu hiệu quả sử dụng vốn, tránh đầu tư theo phong trào mà không hiểu rõ mô hình kinh doanh phía sau.

Với các doanh nghiệp tiêu dùng

Chiến lược chính: Tăng trải nghiệm khách hàng, cải tiến chuỗi cung ứng và xây dựng thương hiệu có chiều sâu.

Dòng tiền đang đến với doanh nghiệp tiêu dùng, nhưng không đồng nghĩa rằng mọi doanh nghiệp đều hưởng lợi. Những cái tên dẫn đầu xu hướng là những thương hiệu:

• Minh bạch nguồn gốc sản phẩm, đầu tư vào kiểm định chất lượng và an toàn thực phẩm;
  
  
• Tối ưu chuỗi cung ứng và logistics, đặc biệt là giao hàng nhanh, quản lý tồn kho thông minh, tích hợp với hệ thống thương mại điện tử;
  
  
• Cung cấp giải pháp tài chính tiêu dùng, ví dụ như trả góp không lãi suất, mua trước – trả sau, gói thành viên ưu đãi.
  
  

Ngoài ra, doanh nghiệp cần đẩy mạnh trải nghiệm khách hàng qua cá nhân hóa: từ lựa chọn sản phẩm, dịch vụ chăm sóc, đến chiến dịch truyền thông gắn với lối sống và giá trị xã hội.

Với các startup và doanh nghiệp công nghệ

Chiến lược chính: Tập trung vào ứng dụng thực tế, giảm “đốt tiền”, và tìm mô hình sinh lời sớm.

Dòng tiền vào công nghệ không biến mất, nhưng nhà đầu tư hiện nay yêu cầu cao hơn về hiệu quả sử dụng vốn. Các startup công nghệ cần:

• Xác định rõ bài toán thị trường: giải quyết vấn đề nào thực tế, phục vụ nhóm khách hàng nào có khả năng chi trả;
  
  
• Chứng minh dòng tiền dương sớm, kiểm soát chi phí, thay vì tập trung vào tăng trưởng người dùng ảo;
  
  
• Kết hợp công nghệ với tiêu dùng: các mô hình như thương mại điện tử cá nhân hóa, công nghệ giáo dục kết hợp tiêu dùng kỹ năng, hoặc fintech phục vụ chi tiêu tiêu dùng là hướng đi bền vững.
  
  

Việc gọi vốn cần chuyển từ “pitch ý tưởng” sang “pitch hiệu quả”. Các báo cáo tài chính, khách hàng thật, hợp đồng thật là điều nhà đầu tư quan tâm ở thời điểm này.

Sự dịch chuyển dòng tiền từ công nghệ sang tiêu dùng không chỉ là biểu hiện nhất thời của chu kỳ kinh tế, mà là một xu hướng cấu trúc mới, được thúc đẩy bởi thay đổi hành vi người tiêu dùng, sự thắt chặt tiền tệ và nhu cầu đầu tư hiệu quả. Những nhà đầu tư và doanh nghiệp biết “bắt sóng sớm” xu hướng này sẽ tận dụng được lợi thế đầu tiên, đồng thời giảm thiểu rủi ro trước những biến động khó lường của thị trường tài chính toàn cầu.

Tuy nhiên, sự thay đổi nào cũng đi kèm với thách thức. Trong bối cảnh dòng vốn ngày càng khắt khe, các doanh nghiệp cần tối ưu hóa mô hình kinh doanh, chứng minh giá trị thực và điều chỉnh lại chiến lược gọi vốn phù hợp với khẩu vị mới của nhà đầu tư.

Đặc biệt “Giải Mã Kỳ Lân và IPO ” ra đời – như một lời giải, giúp doanh nghiệp gỡ rối tư duy. Một khoá học chiến lược hướng dẫn gọi vốn, xây dựng mô hình tăng trưởng và IPO. 

Nếu bạn từng loay hoay khi gọi vốn, lúng túng trước nhà đầu tư, hay chưa rõ đâu là con đường ngắn nhất để đưa doanh nghiệp mình vươn ra công chúng – thì đây chính là bước ngoặt dành cho bạn. ‘Giải Mã Kỳ Lân & IPO’ không chỉ giúp bạn tháo gỡ những nút thắt chiến lược, mà còn trang bị tư duy tỷ phú, công cụ đòn bẩy tài chính và lộ trình IPO được chính những người trong cuộc thực hiện. Đây là cơ hội để bạn tăng tốc, bứt phá, và xây dựng một doanh nghiệp tăng trưởng theo cấp số nhân.

Cơ hội kết nối với nhà đầu tư, cố vấn cấp cao và hệ sinh thái khởi nghiệp mạnh mẽ tất cả gói gọn trong một chương trình. Đừng đợi đến khi đối thủ của bạn gọi vốn thành công hãy là người đi trước!

[ĐĂNG KÝ NGAY – NHẬN SUẤT THAM DỰ MIỄN PHÍ]